Ik dacht, misschien vindt hij het wel heel naar dat hij steeds wordt weggeduwd door A, een van de andere paarden. Hij laat hem maar niet met rust! Ik keek naar het grote land en de kleine kudde van 6 en stelde me een beeld voor waarin A ver van Mango vandaan staat, de 4 anderen weer ergens anders en dat de hele verdere weide dus dan tot Mango’s beschikking was. Je hoeft helemaal niet bij A in de buurt te staan, neem je ruimte en ga lekker grazen! Ik stuurde het beeld naar Mango en hij zuchtte en liep weg het land in, van de kudde vandaan. Toen ik wegreed zag ik in mijn buitenspiegel Mango ergens in de buurt van de vijver staan grazen en de rest van de kudde stond aan de andere kant. Hij had inderdaad zijn eigen plekje gevonden. Geweldig! Als de rust is wedergekeerd gaat hij de twee pony’s in de kudde vast wel weer opzoeken. Vorig jaar heeft hij zo heerlijk staan kroelen met een van de twee!

15 april

Hoe zou Mango zijn als man? Bourgondische levensgenieter met humor en oog voor vrouwelijk schoon. Hij is altijd opzoek naar eten, grassprietjes op de grond, brokjes in mijn jaszak, hij vindt ook altijd wel wat. Het mooiste is zijn humor. Die is ook nu op zijn 27^e verjaardag volop aanwezig. We zijn aan het spelen in de zandbak. De bak is goed begaanbaar en ik neem me voor om hem ook even aan het werk te zetten. Hij is door het niet kunnen grazen een beetje afgevallen en omdat we geen dressuur meer doen onder het zadel is hij ook wat aan bespiering kwijt inmiddels. Ik probeer dit met grondwerk toch nog wat op peil te houden. Zodra het regenseizoen voorbij is en de paarden weer het land op kunnen zal hij weer aankomen door het gras en bespiering krijgen door het vele wandelen.

Het is bijna twee jaar geleden dat de oppervlakkige buiger van een voorbeen afscheurde en het is wonderwel goed genezen. Als ik hem zie galopperen ben ik blij en trots. Een beetje voorzichtig en behoedzaam maakt hij de galopsprongen en daardoor gebruikt hij precies de spieren die hij nu moet trainen.

Ik vraag hem op de volte om me heen. De bak is groot en hij kan op een mooie ruime volte bewegen. We doen het vaak, ik sta in het midden en draai met hem mee terwijl ik met mij handen en mij energie en focus hem langzamer en sneller kan laten gaan. Vandaag gaat het anders. Hij begrijpt me niet en brengt een voorbeen omhoog als antwoord. Ik probeer het nog eens, met een wat duidelijkere beweging en nu komt hij zijwaarts naar me toe. Wat doe ik dan niet goed? Ik ga wat dichter bij hem staan en duw tegen zijn billen om te laten zien dat hij voorwaarts moet. Nu doet hij kleine stapjes naar achteren en loopt enkele meters keurig achterwaarts. Bij mijn volgende poging maakt hij een buiging. Zou hij niet snappen wat ik bedoel? Ik besluit de afstand groter te maken, dan kan hij in elk geval niet aan de kleine oefeningen denken. Er is nu ruim 10 meter afstand tussen ons en ik wijs naar de volte en geef met de zweep een duwbeweging voorwaarts. Echt, duidelijker kan ik niet zijn en voorheen rende hij er altijd vandoor bij een veel subtielere aanwijzing. Maar neen. Mango komt zijwaarts naar me toe gewandeld en stopt als ik hem vraag te stoppen. Hee zeg, dit is leuk, oefeningen op afstand! Ik besluit met hem mee te doen en maak een buiging. 10 meter verderop maakt Mango dezelfde beweging en brengt zijn hoofd tussen zijn voorbenen naar de grond. Jemig, zou hij achterwaarts ook kunnen met 10 meter tussen ons in? Ik vraag hem een halve draai te maken en loop dan een paar passen naar achteren terwijl ik roep ‘back-up Mango’ en jawel, hij komt naar me toe in een rechte lijn maakt hij vier grote passen achterwaarts. Dan draait hij zich om en komt met ferme tred naar me toe. De beloning moet nu echt komen! Lijkt hij te zeggen. Ik neem aan wat hij geeft en speel met hem. Ik ren door de paddock terwijl hij kleine spin-rondjes maakt in het midden. Vakkundig en beheerst zet hij zijn voorbenen om en om voor elkaar langs. Het lijkt de perfecte oefening. Maar, als ik op een afstand naar ons zou kijken zie ik iets grappigs. Ik ren rondjes door de bak en Mango staat in het midden en draait rustig met me mee. Alleen de zweep ontbreekt! Hij heeft het voor elkaar, de rollen zijn omgedraaid. Dit bedoel ik met humor. Mango humor! Gefeliciteerd met je verjaardag mooie man!

18 februari 2024

Vandaag is mijn vrije dag, er staat niets in mijn agenda en dus heb ik alle tijd voor Mango! Hij hinnikt naar me zodra hij me ziet. Zoals altijd maak ik eerst een emmer slobber klaar die ik hem na het spelen kan geven. Vanuit het keukentje hoor ik een vriendelijke voor mij nog onbekende stem en ik ga kennismaken met deze nieuwe stalgenoot. Ze wil graag de omgeving verkennen en nodigt me uit om met onze paarden te gaan wandelen. Hoewel ik het heel erg spannend vind zeg ik ja. Deze kans, om samen met een van de coolste paarden van stal Mango kennis te laten maken met de omgeving, kan ik niet voorbij laten gaan. Mango wordt ondertussen nog niets vermoedend door de hoefsmid mooi bekapt en nog geen tien minuten later zijn we op weg. Het is de eerste keer dat ik met Mango op pad ga sinds zijn peesblessure. We vinden het allebei op een fijne manier spannend! We steken de weg over en lopen op een verharde weg langs (boeren)bedrijven. Al direct komen we een grote trekker met oplegger tegen waar we voor aan de kant moeten, daarna worden we begroet door een grote blaffende waakhond. Mango’s ogen en neusgaten zijn groot maar hij wandelt mooi naast me. Iets verderop passeren we een boerderij waar een aantal Arabische paarden buiten staan. Ze worden enthousiast door de wandelende paarden en gaan rennen zoals Arabiertjes dat doen! Ik negeer het en kijk voor me uit in de richting waar we naar toe willen en gelukkig volgt Mango mijn voorbeeld. Het zou niet de eerste keer zijn dat Mango besluit ook te gaan dansen met zijn neus in de lucht en staart in de krul, maar gelukkig blijft hij cool. De weg is breed genoeg om met zijn allen naast elkaar te lopen, dat doen we de hele route dan ook regelmatig. We passeren een prachtig stukje peellandschap met berkenbomen en heide met de speciale geur van peelgrond en genieten volop! Toen we richting stal liepen werd Mango wat pittiger en moest ik mijn best doen hem naast me te laten lopen zonder teveel druk op het touw te zetten. Focus en rust! Het enige moment dat Mango het spannend vond was het passeren van een hek dat zomaar ergens aan de kant van de weg stond. Alle trekkers, brommers, wielrenners, blaffende honden, rennende paarden deden hem helemaal niets, maar een hek dat er blijkbaar niet hoort te staan deed hem snuiven en aarzelen. Toen we bij Het Zwaluwke aankwamen werden we begroet door de kudde merries die vrolijk naar de rand van de wei galoppeerden. De merries maakten er een enorme show van, zo hengstig als ze momenteel zijn, ze deden hun best om aandacht van onze ruinen te krijgen. Ze hadden met hun avances geen succes. Even lekker rollen in de paddock en dan samen aan de slobber in hun stal. Wat een onverwacht heerlijke paardendag! Dank je wel nieuwe stalgenoot! 

19 januari 2024

Afgelopen weekend vertelde de staleigenaren me dat Mango proppen maakt van zijn kuil en dat ze zich zorgen maken of hij wel voldoende eten binnen krijgt. Ik belde maandag meteen de veearts en zij kon diezelfde middag nog komen voor een tanden controle. Net als vorig jaar zaten er etensresten in de groeven tussen zijn kiezen, dit kan irriteren en ervoor zorgen dat hij niet goed kan kauwen. Ik dacht dat ze alles had opgelost door het schoon te maken en er stukjes klei in te stoppen maar de volgende dag maakte Mango alweer proppen. Ik geef hem nu een extra portie muesli of slobber en hoop dat dit voldoende is totdat de paarden weer het land op kunnen. Omdat Mango en Puck blessure gevoelige benen hebben mogen ze samen in de grote zandbak binnen totdat het land weer begaanbaar is. Mango houdt echter erg van sneeuw! Ik weet nog dat we in 2010 samen aan het wandelen waren in de bossen van Lage Vuursche en Mango tijdens die wandeling wel drie keer uitgebreid op het wandelpad was gaan rollen. Vandaag heb ik hem even in de buitenbak gezet. Rollen deed hij niet maar hij liep rustig rond en stak zijn neus in de sneeuw. De merries kwamen even kijken maar hij reageerde nauwelijks op ze. Wel begroette hij de twee ruinen die in de aangrenzende wei staan. Wat kun je samen doen in de sneeuw zonder je paard in gevaar te brengen? Mentale oefeningen? Ik pakte de kleine bal met handvat en legde het in de sneeuw. Deze apporteer oefening deden we voor t laatst 7 jaar geleden, ik kon me niet voorstellen dat hij dit nog zou weten. Mango pakte zonder aarzeling het handvat tussen zijn tanden en kwam me de bal brengen. De eerste keer liet hij hem na twee passen al los, een volgende keer schopte hij de bal naar voren maar ineens herinnerde hij zich bij welke handeling de wortelbeloning hoorde. Oppakken, brengen en loslaten in mijn handen. Ongelooflijk! Slim dier! Of heel hongerig…. 

20 december

Het gaat heel erg goed met Mango! Hij heeft het naar zijn zin op stal. Mango is niet op mij aangewezen voor zijn welzijn. Steeds vaker tref ik hem bij mijn bezoekjes in een situatie waarbij hij mij helemaal niet nodig heeft en wil ik hem eigenlijk liever niet storen. Zo staan er twee grote ruiven met hooi buiten waar de 4 paarden de hele dag uit kunnen eten. Niet overdadig maar ze worden wel regelmatig tijdens de dag bijgevuld. Mango’s droom is werkelijkheid geworden. ETEN! en buiten zijn met soortgenoten, maar vooral ETEN! Vandaag heb ik zijn regenjas schoongeborsteld, de modder van gisteren zat er nog aangekoekt. Toen ik klaar was kwam de staleigenaar me vertellen dat ik Mango t beste via de binnenbak los kan laten, want daar is de hooiruif ook gevuld en kan hij rustig eten zonder lastig gevallen te worden door de meer dominante weidegenoten. Dat laat hij zich geen twee keer zeggen….

7 november  

Dit is Puck, een nieuw paard op stal. Hij is er nog maar twee weken maar was al direct zeer op zijn gemak. En wat denk je? Mango voelt zich op zijn gemak bij ‘no noncence’ Puck. Ze eten zelfs hooi uit dezelfde ruif! Het ziet er een beetje armoedig uit zo in de blubber, maar de paarden hebben weldegelijk de mogelijkheid het hoger op te zoeken en droog tussen de bomen te staan en wandelen. Blijkbaar is het lekker zo! Zodra de regen stopt en het land weer droog is mag de hele kudde weer op het grasland. Toen ik de kudde in de paddock zag staan wist ik direct dat dit wel eens de oplossing van Mango’s ‘lastige’ gedrag zou kunnen zijn. Met zijn vieren in een kleinere ruimte zijn ze op elkaar aangewezen en gedwongen de hierarchische problemen op te lossen en elkaar te leren kennen. Ik hoopte erop dat Mango rustig zou worden en de anderen ruimte zou geven. Het lijkt er sterk op dat dit het geval is. Zo kunnen er vriendschappen ontstaan!

5 oktober

De boerin begroet me en vertelt dat het stukken beter gaat met Mango. Hij graast de hele dag en is al veel minder bezig met van alles te regelen in de wei. Hij heeft vannacht zelfs weer in de stal gelegen, gezien de vlekken op zijn vacht. De boerin gaat met me mee om Mango te halen en dat is maar goed ook, want hij had alweer iets nieuws bedacht om niet mee te hoeven, stokstijf stil blijven staan. Al kletsend laten we het touw vieren wanneer Mango een stapje zet en zo ziet hij geen andere optie dan meewandelen. Het werken in de paddock gaat vandaag nog beter dan gisteren. Ik heb besloten nieuwe oefeningen te doen om het interessant voor hem te maken zodat zijn focus bij het werk blijft. Ik vraag hem, eerst aan het touw, steeds recht naar me toe te komen, dit vindt hij op de linkerhand heel moeilijk en hij draait zich dan razendsnel een kwartslag om. Het is lang geleden dat ik hem echt heb uitgedaagd. Ik was zo’n lange tijd heel voorzichtig met zijn geblesseerde been. Maar nadat ik hem gisteren zo prachtig heb zien lopen durf ik het nu weer aan. Wat is het toch leuk om Mango uit te dagen en hem te zien nadenken en proberen. Nieuwe dingen leren geeft hem ook weer nieuw zelfvertrouwen. En dan is er ineens het moment waarop Mango vanaf de linkervolte recht over het midden naar me toe komt en voor me stil staat zonder de neiging een kwartslag te draaien. Ik heb een grijns van oor tot oor. Waar ik ook ga in de cirkel, Mango volgt me en staat naast me stil als ik stil sta. Dat deed hij altijd al, maar nu is het verfijnd. Hij wacht op een opdracht in plaats van er zelf een aan te bieden. Ik sta stil en adem diep in en uit. Mango laat zijn hoofd zakken en begint te geeuwen. Diepe geeuwen door zijn hele lijf er lijkt geen einde aan te komen. Dan zucht hij en is er rust, bij ons allebei. We staan zo een tijdje en pas als vanuit de verte in de wei gehinnik klinkt richt Mango zich op en antwoordt hij haar. Ik heb er vertrouwen in dat hij in de weide rustiger zal zijn. Hij heeft ervaren dat rust fijner is dan opgewonden zijn en van alles moeten. Ik breng Mango, na de slobber en borstelsessie natuurlijk, terug naar de weide. Dit keer rent hij niet van me weg maar wandelt rustig naar het hek waarachter de merries hem al begroeten.

Dierendag! 

Vannacht heb ik nauwelijks geslapen. Het beeld van Mango die zich in het zweet rent, zichzelf voorbij rent tot hij omvalt, of in paniek raakt liet me niet los. Mango die zijn eigen weidemaatjes tegen zich in het harnas jaagt door ze op te jagen totdat uiteindelijk de eigenaar van de stal het welletjes vindt en ons de deur uit zet. In mijn hoofd wordt alles groter dan het is, vooral ‘s nachts. Dit is niet handig, denk ik als ik mijn bed uitstap. In mijn allereerste horsemanship lessen leerde ik “oh boy” te zeggen als er iets gebeurde waar ik geen antwoord op wist en de situatie te gebruiken om van te leren. Als ik probeer situaties onder controle te krijgen ben ik in mijn hoofd bezig en vergeet ik in te voelen wat de situatie me wil vertellen en wat er nodig is. Met het werken in de paddock ad liberty kan ik de congruentie doorgaans goed toepassen. Kijken naar de situatie die is ontstaan en de energie te transformeren naar iets dat werkt en ons verder brengt. Iets anders is, dat Mango mij vaak laat zien wat er speelt in mijn eigen leven. Hij is dan mijn spiegel in mijn ontwikkeling. Het zou me niets verbazen dat wat er nu gaande is iets te maken heeft met iets dat in mijn eigen leven om aandacht vraagt. Wat ik nu in elk geval niet wil doen is de omstandigheden veranderen en Mango weer verhuizen. Ik denk werkelijk niet dat dit de oplossing is. Mango heeft nu letterlijk de ruimte om met deze situatie om te leren gaan. Het enige dat ik kan doen is hem begeleiden, ook door naar mezelf te kijken.Ik vroeg in mijn vorige post lezers om raad. Als lezer van deze blog zou ik mezelf raad kunnen geven. Haha, een self-coaching dus! Het is het proberen waard, toch? Aldus. Kom maar op met de coach vragen. Wat zou de boodschap van Mango aan jou kunnen zijn? Nou, ik zie wel wat…. Ik probeer altijd alles onder controle te hebben. Daarnaast, als het met iemand die me dierbaar is niet goed gaat wil ik er alles aan doen de situatie op te lossen en te helpen. Ik ben er doorlopend mee bezig. Loslaten is voor mij moeilijk. Het voelt als ‘in de steek laten’. Ik voel me vaak verantwoordelijk ook als ik dat echt niet ben. Aan de andere kant heb ik vaak de neiging alles in mijn eentje te doen, om hulp vragen zit er niet zo in bij mij. Oh ja en ook, als ik nix doe, gebeurt er dan nog wat? Hoe vaak zegt mijn man niet tegen me, ‘laat het los, het gaat zoals het gaat’? Mango is de hele tijd bezig de ruimte tussen de merries en de ruinen te beschermen, er komt geen ruin binnen 20 meter van de merrie weide, en hij bewaakt de situatie of zijn leven ervan afhangt. Ik zie een duidelijke parallel met mij en Mango’s gedrag nu. Oké, vraag twee: wat heeft Mango nodig om uit deze situatie te komen? Als het om mijzelf zou gaan zou ik zeggen, de situatie verandert niet, ik kan alleen veranderen hoe ik er zelf mee omga. Dit is ook voor Mango zo. De situatie veranderen is geen optie. Fijner nog, het hóeft niet! De verandering kan uit Mango zelf komen. Hij mag het los laten, laat de merries de merries en de ruinen de ruinen en geniet van het gras, de weide, de vrijheid, het wandelen en zijn eigen kudde. Waarom kan hij dit niet? Als ik naar hem kijk voelt het alsof hij de hele wereld op zijn schouders neemt. Er is geen andere goede kuddeleider die hem even op zijn plek zet waardoor hij niet meer hoeft te rennen en regelen. Ik zou die leider voor hem kunnen zijn. Niet in de kudde in de wei natuurlijk, maar in onze eigen kudde van twee zodat hij weer even weet hoe deze rust van verantwoordelijkheid loslaten voelt. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Ik krijg Mango de wei niet uit. Hij draait zijn hoofd onder het touw door en is vertrokken. Dat gaat zo snel! Dan vraag je toch om hulp? Oh ja, dat is nu eigenlijk precies waar het om gaat! 

Als ik aankom op stal komt de boerin me opzoeken. Ze vertelt me dat het beter lijkt te gaan met Mango. Hij is gisteren niet bezweet binnen gekomen en heeft al zijn eten opgegeten. Alleen is er een stalgenootje nu niet zo blij, haar paard is erg moeilijk in de omgang sinds de gedragsverandering van Mango, maar de boerin heeft er vertrouwen in dat het goed komt. Ik vertel haar dat ik Mango aan het werk wil zetten, dat ik denk hiermee stappen te kunnen maken, maar dat ik de mogelijkheid nu niet zo zie omdat ik hem de wei niet uit krijg. Ze stelt meteen voor dat ze me komt helpen. Ze kan zich niet voorstellen dat Mango niet met haar mee het land uit gaat. Grinnik…. Het wordt in elk geval leuk en een echte uitdaging vandaag! Zij heeft in de rijbak buiten een cirkel in het midden met touwtjes en paaltjes afgezet om met haar eigen pony op de cirkel te kunnen werken en stelt voor Mango hierin te zetten. Met een missie lopen we de wei in, Mango komt naar ons toe en geeft ons allebei een kleine duw met zijn hoofd ter begroeting. Normaal vind ik dit heel leuk en gezellig maar ik voel nu wel dat dit een teken van dominantie is wat ik in dit geval niet zou moeten accepteren. De boerin haakt hem aan en loopt naar voren. Mango zet twee stapjes en ineens draait hij zich om, zijn hoofd onder haar arm door en is foetsie. Ik moet erg lachen om haar verbaasde gezicht. ‘Hoe doet hij dat? Zo snel!’ Zegt ze. Tja. We kunnen hem makkelijk nog eens pakken, Mango zal nooit van me wegrennen. Althans, dát heeft hij écht nog nooit gedaan. We pakken hem elk aan een kant vast zodat hij zijn truckje niet kan doen. Een beetje beteuterd loopt hij met ons mee. Ik zie hem denken, zal ik steigeren? Zal ik heel hard achteruit lopen? Maar wij lopen resoluut door en hij heeft geen keuze anders dan ons te volgen. Ik laat hem los in de rijbak en hij rent meteen naar de hoek, hinnikend om de merries. Ik loop de ruimte in met mijn zweepje en stuur hem weg en haal hem vervolgens weer naar me toe. Een mooie liberty oefening om de ruimte in te delen in de prettige zone waar het veilig is (bij mij natuurlijk!) en de zone waarin het niet prettig voor hem is. Telkens als hij naar de hoek rent waar hij naar de merries hinnikt, maak ik het daar onaangenaam door hem weg te sturen. Het valt me op hoe soepel hij loopt, ook in galop. Bij het draven tilt hij alle vier zijn voetjes hoog op en struikelt niet. Dat maakt het mogelijk om in de afgezette cirkel te gaan werken. Ik breng Mango in de cirkel en loop zelf naar het midden. Tot mijn verbazing verandert zijn gedrag onmiddellijk! De cirkel lijkt wel magische grond te zijn, onze eigen bubbel. Hij kijkt niet naar buiten maar is met mij bezig. Ik doe onze liberty oefeningen en heb zijn aandacht steeds gemakkelijk terug als hij tussendoor even naar de merries hinnikt. Om mijn leiderschap te laten zien, dat was immers de opdracht, vraag ik hem af en toe iets moeilijks waardoor hij het als prettig ervaart om de beloning, rustig naast met staan en even niets hoeven, te ontvangen. Hij staat naast me te geeuwen. Ik heb kriebels in mijn buik en voel me weer diep verbonden met Mango. Zo heerlijk! De opdracht is geslaagd!

Ik geef hem een bak slobber en borstel hem. Daarna breng ik hem naar de wei. Hij loopt aan een loshangend touwtje naast me en likt zijn lippen. We hebben nog altijd verbinding. Pas als we bij het hek zijn en hij de merries ziet hinnikt hij weer. Ik doe het hek open en als we samen binnen zijn laat ik hem los. Hij galoppeert meteen naar de merries en hinnikt. Hij wordt door de dames vrolijk begroet. Ik ben erg benieuwd of deze oefening de rust brengt die nodig is de situatie te veranderen. Het geeft mij in elk geval vertrouwen en ik weet dat ik een goede nachtrust tegemoet ga.

28 september

Mango staat nu een week met zijn kudde in het weiland dat aan de weg ligt. Vandaaruit kan hij de merries niet zien. Afgelopen weekend waren de boer en boerin een paar dagen weg en zorgden hun kinderen voor de paarden. Zij hadden heel goed opgelet en rapporteerden dat Mango doorlopend langs de omheining heen en weer loopt. Dat kan onmogelijk goed voor hem zijn, concludeerden zij. Het komt dus heel goed uit dat het weideplan deze week Mango het zicht op de merries ontneemt. Hij was al na een dag een heel stuk rustiger. De eerste dagen stond hij in zijn eentje te grazen in de hoek van de wei, in de hoop nog een glimp van de merries op te vangen, en ver van zijn kudde vandaan. Maar nu, na een paar dagen loopt hij rustig in zijn eigen mannen groepje te grazen. Als ik hem uit de wei haal en in de paddock zet legt hij zijn hoofd op mijn schouder en sluit zijn ogen. Zijn oren staan opzij gericht. Hij is moe. Doodmoe! Ik denk dat hij tijdens het heen en weer lopen langs de omheining niet in de gaten heeft hoe vermoeiend het is. Hij laat zich dan leiden door de hormonen en is niet in staat naar zijn lijf te luisteren. Dat moet ik voor hem doen. Ik zit in een lastig parket. Het is mijn taak voor mijn paard te zorgen en ik heb de allermooiste, beste plek voor hem gevonden, maar als hij zich zo druk blijft maken is het een stuk minder ideaal als dat het lijkt….

Ik neem contact op met de paardenfluisteraar die Mango in 2013 en 2014 zo goed geholpen heeft. Zij blijkt al 6 jaar geleden gestopt te zijn met paarden te behandelen en bewandelt een ander pad. Haar antwoord is helder en ook inspirerend. Ik kan dit zelf. Omdat ik deze week vrij ben en de rust in Mango wil gebruiken om de diepe verbinding te maken vraag ik de boerin of ik een paar dagen aansluitend aan elkaar Mango mag bezoeken. Als uitzondering op de stalregel mag dit. Wat fijn! Ik fiets elke dag naar hem toe en we hebben al snel een ritueel. Borstelen en spelen in de paddock daarna slobber eten in de stal, waar hij ook heel rustig is zoals vanouds. Ik heb zelfs al weer op hem gezeten, zonder zadel, stappen in de bak, heerlijk! Wanneer ik hem na het spelen terug zet in de wei loopt hij niet langer naar de hoek om zich af te zonderen maar stapt rustig de kudde in. Dit is een goede basis voor de nieuwe uitdaging volgende week, als de merries weer in het zicht komen.

18 september

De paarden staan al weer een tijdje in weilanden naast elkaar. Het kan niet anders, het is belangrijk dat de paarden vers weidegras hebben. Maar volgens de boerin staat Mango geregeld met zijn eigen kudde rustig te grazen. Om met hem te werken heb ik de draadjes op het erf gespannen zodat hij, als hij losrukt, nergens heen kan. Mango lijkt al wel wat rustiger. Ik kan met hem werken op het pad langs de stallen en hij heeft zijn aandacht werkelijk bij mij. Ook tijdens het borstelen in de wei staat hij te genieten van de aanraking. Ik heb geprobeerd hem in zijn stal te borstelen maar daar rent hij alleen maar gillend rondjes om me heen. Hoewel Mango nu af en toe rustig staat te grazen is de monnikspeper niet voldoende om hem helemaal ontspannen te krijgen. Ik heb nog wat kruiden gevonden die zouden moeten helpen, de Chillpil en kamille. Magnesium krijgt hij al voor zijn pezen. Ik maak een lekkere slobber voor hem.

11 september

Jeroen, de osteopaat, belde me ‘s avonds op en vertelde dat de osteopathie behandeling heel goed was verlopen. De verandering in indeling die de boer had toegepast heeft gewerkt. Mango was rustig op stal en Jeroen heeft maar een paar kleine dingetjes hoeven doen. Mango’s bekken stond nog recht! Geweldig! Het vele wandelen in de wei doet hem goed. Jeroen was erg te spreken over de plek waar Mango staat en hoewel Mango door de hormonen onrustig is lijkt hij het nog steeds naar de zin te hebben.

28 augustus

De boer heeft een heel mooi rouleer systeem bedacht waardoor de paarden altijd vers gras hebben. Gras dat al wat langer is bevat minder suiker en is bovendien voor de oudjes goed te begrazen. Er is voldoende land en als je de kuddes af en toe verplaatst hebben ze altijd een mooie frisse weide. Het toeval wil dat enkele dagen na het overlijden van de oude ruin de weilanden waar de twee kuddes in grazen naast elkaar lagen. De oude ruin was klaarblijkelijk de leider van de kudde waar de merrie van de boerin deel vanuit maakt en omdat deze nu ontbrak was de merrie ‘beschikbaar’. Mango riep zichzelf uit tot opperruin en was direct heftig verliefd op de merrie van de boerin. Ik snap hem wel, de merrie is werkelijk een plaatje en ook haar karakter is heel erg mooi. Ik stond erbij en heb het zien gebeuren. Ik herken de manier van hinniken van hem. Paniek als hij haar niet ziet, paniek als er andere ruinen in haar buurt komen. Een verliefd paard is echt niet te benijden hoor!We hebben dit één keer eerder meegemaakt, in Lage Vuursche, daar was Mango verliefd op Ilonka. Telkens bij het binnen zetten rende hij terug om haar op te halen. Ja heel lief…

Ik had destijds nog veel coach cliënten en moest ze afzeggen omdat er met Mango geen land te bezeilen viel. Hij had alleen maar oog voor haar en geen ruimte voor zijn werk.De boerin had het destijds opgelost door een ruinenwei tussen die van hem en de merries in te maken, als buffer, met een zeer dominante ruin daarin. Dat hielp en zo werden de jaren daarna de weilanden op deze wijze ingedeeld. Hier in Heusden grenzen de weilanden op een of andere manier toch aan elkaar en is de methode van Lage Vuursche niet toe te passen. Mango is zo onrustig, arm dier, er is niets romantisch aan! Ik kan helemaal niets met hem aanvangen, hij rukt zich los zodra ik hem uit de wei wil halen en hij haar uit het oog dreigt te verliezen. Hoe moet dat dan als de Osteopaat komt volgende week?De boer heeft een plan voor de indeling en kon het voor enkele dagen zo plannen dat de merrie uit Mango’s zicht kon staan, maar na maandag staan ze weer naast elkaar om dat weiland rust te kunnen geven.

Ik ben wat navraag gaan doen naar kruiden die helpen een paard met hormoonproblemen rustig te krijgen. Monnikspeper! Wat is dat toch leuk dat kruiden de werking vaak al in hun naam hebben zitten.

24 augustus

De staleigenaren waren eindelijk op hun welverdiende maar korte vakantie. De paarden stonden onder de goede zorg van Inge. Hoewel het laat was en ik vermoeid was van de werkdag en lange reis kon ik het niet laten toch even naar Heusden te rijden. Hoe meer mensen er af en toe even kijken bij de paarden hoe beter. In het grote land achter de boerderij telde ik twee paarden waar er drie horen te staan. Toen ik dichterbij kwam zag ik dat de oude ruin in de wei lag. Het zag er niet naar uit dat hij pijn had, maar hij leek me niet echt comfortabel. Ik stimuleerde hem om op te staan. Hij probeerde dit direct maar het lukte hem niet om de voorbenen te strekken. Ik durfde hem niet zomaar te helpen, de benen waren rondom de gewrichten wat dik, ik wist niet of hij pijn had. Zijn buik rommelde gezond en ook zijn hartslag was rustig. Temperaturen liet hij toe en hij had geen verhoging. Geen paniek dus. Ik heb nog eens geprobeerd hem overeind te helpen en ondersteunde hem toen hij probeerde een been te strekken, maar hij liet zich zuchtend weer op de grond zakken. Wie weet hoe vaak hij het al geprobeerd had, hij was vast erg vermoeid. Er was niemand op de boerderij en ook had ik geen nummer van de eigenaar van het paard. Ik ben bij diverse buren om hulp gaan vragen maar er was nergens iemand thuis. De staleigenaar had gezegd dat ik altijd kon bellen dus dat deed ik. Het toeval wilde dat precies die éne avond de telefoon aan de lader lag terwijl ze uit eten waren. Zul je net zien…. Ik had het nummer van de veearts van stal in mijn telefoon staan en belde haar. Ze nam direct op. Met haar handen nog in een koe waar ze met keizersnee een kalfje ter wereld aan het brengen was beantwoorde ze mijn oproep, “ik ben er binnen een uur en breng iemand mee”. Ik heb de tijd dat ik in de wei bij de oude ruin zat (uit privacy redenen noem ik zijn naam niet) benut door mijn vriendin met speciale gaven te bellen en te vragen of ze hem op afstand kon helpen. Renate ging hem behandelen en terwijl ze dat op afstand deed ging de ruin zachtjes hinniken. Renate belde mij daarna met de vraag of ik verschil kon merken. Ja het paard was rustig en probeerde niet meer om overeind te komen. Samen lagen we in het gras te wachten op de veearts. De veearts constateerde dat er niet iets acuut mis was met de ruin. We hebben hem op zijn andere zijde gerold, maar ook hier kon hij niet zelfstandig opstaan. Toen Mango niet overeind kon in zijn stal laatst, had de boer dikke spanbanden onder hem weten te schuiven voor het geval hij met een trekker het paard omhoog moest hijsen. Deze ervaring kwam nu mooi van pas en ik stelde het de veearts voor.

Wat wil je doen? Vroeg ik de oude ruin zachtjes. Hij wiebelde wat op zijn vier voetjes en zette toen een beentje naar voren. Ik ondersteunde hem alsof ik een bejaarde naar een stoel hielp. Zijn achterbeen bewoog een klein stukje en toen hij voelde dat hij voldoende balans had begon hij heel voorzichtig te lopen. Het was een behoorlijk eind naar de grote binnen paddock. Samen liepen we voetje voor voetje in het donker onder de sterren naar de paddock. Wat is het stil op het platteland! Ik hoorde mijn eigen hartslag en hoopte dat hij niet kon voelen hoe spannend ik het vond. Spannend en heel erg mooi.

In de grote zandbak waar de stallen aan grenzen stond Inge al te wachten met nog een bak slobber. “Deze heeft altijd enorme honger als hij s avonds binnen komt!” zei ze lachend. Gaandeweg de avond had de boer de eigenaren van het paard kunnen bereiken. Ze waren direct in de auto gestapt en al onderweg. Mijn taak zat erop en ik ging naar huis nadat ik hem een grote knuffel gegeven had. De oude ruin is die avond vredig ingeslapen in de armen van zijn baasjes, met een hart vol liefde en een buik vol slobber.

25 juli

We kregen bezoek! Het is al weer een hele tijd geleden dat er iemand anders dan ikzelf bij Mango in de ‘bak’ stond. Gonnie kwam kijken hoe het met Mango gaat en waar hij nu woont. Hij vond het heel fijn en was niet bij haar weg te slaan. Ze maakten meteen contact samen en Mango stond een hele tijd naast Gonnie met zijn oortjes opzij en zijn hoofd laag. Dit is het ultieme afstemmen dat hij zo mooi deed in al de jaren dat hij coach paard was. Door het voelbaar uitwisselen van de rustgevende energie van deze twee goed geaarde wezens werd ook ik helemaal ontspannen. Heerlijk!

Zondag 11 juni

Bij mijn bezoek aan Mango vanmorgen vond ik hem slapend in de schaduw van een van grote bomen die het weiland omheinen. Zijn vacht was onregelmatig bestippeld alsof hij in de regen gelopen had. De sproeiers stonden aan in de wei, hij had blijkbaar verkoeling gezocht onder de sproeiers. Mevrouw M. vertelde dat hij gisteren zijn halster verloren was doordat hij stevig was gaan rollen en dat zijn mest goed was. Afgelopen vrijdag heeft hij heel alert al onze liberty oefeningen gedaan in de bak en hebben we voorzichtig wat gewerkt aan de dubbele longe, hij was fit en soepel. Vandaag is hij wat sloom…het is nu al bloedheet. Heerlijk dat er zoveel schaduw in het land is met deze hitte! De andere nieuwe ruin kwam even kijken toen ik Mango kwam begroeten. Hij kwam iets te dichtbij wat Mango met kleine gilletjes en oren in zijn nek kenbaar maakte. De ruin nam afstand. Toen ik later nog eens kwam kijken zag ik ze samen op een andere plek staan rusten, met nog steeds twee meter afstand tussen hen in. Ze staan samen te wachten tot ze vanavond weer even het hoge gras in mogen zeker!

Woensdag 7 juni

Het is 8 uur in de ochtend, de trein nadert station Utrecht als mijn telefoon gaat. Een luid geklingel dringt zich op aan de reizigers in de stilte coupe. Zodra ik de naam op het schermpje zie staan ben ik blij dat ik vergeten ben mijn telefoon uit te zetten. Het nummer van de stal waar Mango sinds vrijdag staat. Mijn hart gaat te keer en ik krijg het opslag warm als ik de telefoon aanneem. Er is iets met Mango, hij ligt in zijn stal, heeft pijn en komt niet overeind. Ik heb de veearts gebeld is dat goed? Vraagt mevrouw M. Ja natuurlijk. Ik reis door naar mijn werk in Hilversum en laat het bericht bezinken. Ik wacht in eerste instantie de komst van de veearts af. Mango had gegeten vertelde de staleigenaar, maar er lag geen mest in de stal. Het komt vaker voor dat Mango in de nacht nauwelijks mest en als hij eetlust heeft is dat een goed teken. Ik was vergeten te vragen wanneer hij gegeten had, ik ging ervan uit dat hiermee zijn ontbijt bedoeld was en dat hij dus ook na het ontbijt was gaan liggen. In Hilversum aangekomen kreeg ik het tweede  bericht. De veearts kan niets vinden, alle metingen zijn goed. Bij het afnemen van de mest mestte Mango zelf goed mee. Daarom is er bloed afgenomen om diezelfde ochtend nog te onderzoeken. Aan het bloed kunnen ze zien of er een beknelling in de darmen zit, de veearts had dit met het fysieke onderzoek niet kunnen voelen. Hier zat mijn angst, het zou toch niet hetzelfde zijn als in 2014? Op verzoek van mevrouw M. schreef ik voor de veearts in een appje precies wat Mango in zijn leven fysiek gezien al heeft meegemaakt en wat de veranderingen van de afgelopen week onder andere in zijn eetpatroon zijn. Omdat Mango zichtbaar pijn heeft kreeg hij spierverslappers en pijnstillers. De veearts hoopte dat Mango daarna vanzelf op zou staan. Mevrouw M. stuurde me een filmpje van Mango liggend in de stal. Ik was inmiddels in het MCO, het was tegen negen uur. Het beeld van Mango met ontblootte tanden, grote ogen en zwaar ademend ramde met een grote klap het restje vertrouwen dat ik nog had uit mijn lijf. Ik stond bleek en aan de grond genageld onder aan de trap bij de receptie. Een collega kwam meteen bezorgd naar me toe, wat is er? Er is iets mis met Mango. Oh nee! Zei ze, wat doe je hier dan nog, je moet bij hem zijn! Dat was precies mijn gedachte. Ik kwam Ria tegen in de gang en heb me, tegen het protocol in, bij haar afgemeld. Juist toen ik naar buiten kwam en enorm opzag tegen 20 min lopen naar het station stopte het pendelbusje dat aankwam met collega’s voor mijn neus. Ik kon er zo instappen en snel op het station zijn zodat ik de trein van half 10 nog kon halen. Een reis van anderhalf uur om in paniek te raken of rustig na te denken. Ik deed het allebei een beetje. Als Mango na het ontbijt is gaan liggen dan ligt hij er nu al zo’n 2,5 uur, dacht ik. In de natuur liggen paarden niet langer dan 1,5 a 2,5 uur. Het is heel slecht voor de ingewanden die bekneld kunnen komen te zitten. Paarden zijn vluchtdieren en kunnen prima staand slapen, ze zijn niet gebouwd voor lange liggende nachtrusten. Het is dus van het grootste belang dat Mango overeind komt. Maar, met al die pijnstillers en spierverslappers zal dat alleen maar moeilijker geworden zijn. Ik moet zo snel mogelijk naar hem toe, maar de treinreis is nog anderhalf uur, daarna zit ik nog 20 min in de auto. Om kwart voor 12 ben ik er op zijn vroegst. Dan ligt hij daar al 4,5 uur. Ik zoek op mijn telefoon naar een filmpje waar je goed kunt zien hoe Mango opstaat, zodat ik deze kan doorsturen naar stal en de beheerders samen met de veearts Mango overeind kunnen helpen. Ik realiseer me ineens dat Mango op dit filmpje zijn benen aan de andere kant heeft liggen dan op het filmpje dat ik vanmorgen van stal kreeg. Hij ligt op de verkeerde zij en kán helemaal niet zelfstandig overeind, schiet door me heen. Zou dit de paniek in zijn ogen verklaren? Zou het paniek zijn dat ik zie en geen pijn? Ik heb de hulp van vriendin Renate ingeroepen. Zij heeft Mango het afgelopen jaar op afstand bijgestaan in zijn revalidatie, zij kan haarfijn invoelen wat er speelt. Renate was aan het lesgeven en heeft tussen twee leerlingen door contact gemaakt met Mango. Dit ging heel makkelijk, appte ze even later, ze heeft Mango verteld dat ik eraan kom en dat hij niet bang hoeft te zijn. Direct daarna appte mevrouw M. dat Mango probeerde zich op te richten. Ik weet dat het zo werkt, dat Renate dit kan, maar elke keer opnieuw ben ik er diep door geraakt. Het geeft ook mij de moed die even ontbrak. Ik dacht aan de staleigenaren, er is doorlopend een van hen bij Mango, ze laten hem geen moment alleen. Zij hebben dit nooit eerder meegemaakt, wat zullen zij bezorgd zijn! Ik had op het filmpje dat ik verstuurde naar stal nog geen reactie gehad en vermoedde dat het omrollen en opstaan niet was gelukt.

Het uur van niet mogen eten was verstreken. Even aan Mango vragen of hij zich goed genoeg voelt om naar de wei te gaan! (zie filmpje) Ik heb hem eerst uitgebreid geborsteld. Hij bleef rustig in de stal staan en genoot van de beweging van de borstels om zijn pijnlijke stramme spieren en pezen. Daarna hebben we een stukje gewandeld om te kijken of het weer ging. Ongelooflijk, hij was alleen maar een beetje stijf. Hij dook direct het malse gras in met zijn neus. Twee porties morfine, spierverslappers, uren lang liggen in een beangstigende positie, er was niets meer van te zien. Het hier en nu. Heeft Mango er dan niets aan over gehouden Zover we nu kunnen zien niet. Het enige dat ik zie is dat hij zijn eigen ruimte beschermt. Waar hij de eerste dag in de kudde wel genegen was contact met de andere paarden te maken wijst hij deze nu resoluut af. ‘Laat me maar even met rust’ straalt hij uit.

Mango verkent zijn weide met enthousiasme. Hij blijft een uurtje of twee grazen afwisselen met rennen en hinniken naar de paarden om hem heen. Daarna rolt hij een keer uitgebreid in het gras en staat dan rustig te grazen alsof hij er al jaren woont.

Het is de bedoeling dat hij na drie dagen bij de andere drie ruinen komt te staan. 

Ik ben aan het googelen en navragen naar rusthuizen voor paarden hier in de buurt. Er zijn er een aantal die goed staan aangeschreven, ruim een half uur rijden van Deurne. Eentje springt eruit en ik ben er gaan kijken. Hoewel het een prachtig bedrijf is, fijne mensen en paarden en mij het concept aanstaat, voel ik me nog steeds onzeker als ik denk aan Mango zo ver weg. Gelukkig heb ik nog even de tijd, de osteopaat raadde me aan om twee weken met Mango te oefenen voordat hij gaat verhuizen. Mijn oude stalgenootjes Vera en Renata uit Baarn drukken me ook op het hart om vooral niets overhaast te doen.

19 mei 2023

Jeroen Duenk, de osteopaat, ziet aan de stand van de voorvoetjes of het paard links of rechtshandig is. De voorkeurs voet is vaak wat groter en staat iets lager. De andere voet is wat steiler en wat kleiner. Mango is rechtshandig. Wat dit voor effect heeft liet Jeroen zien door me te vragen om mijn armen over elkaar te doen. Daarna moest ik het andersom doen. Dit gaf meteen stress, uh hoe moet het? Denkwerk en toen ik het voor elkaar had bleek dat mijn adem omhoog geschoten was. Dit gaat met paarden blijkbaar precies zo. Als Mango nu op de linkerhand oefeningen moet doen heeft hij problemen en gaan zijn ribben inkrimpen en zijn adem stokt. Je moet het paard dus altijd helpen om soepel te worden en niet dwingen. De lessen van Willy zijn ook gebaseerd op dit principe. Het paard moet dus niet sterker worden aan de moeilijke kant maar juist handiger. Als je het paard dwingt om een bepaalde beweging te maken zal hij, als het moeilijk is, altijd gaan compenseren. Mango’s linkervoorbeen was eigenlijk het probleem. Dit was in feite altijd al zo, maar door de blessure aan zijn rechtervoorbeen is de linkerkant nog meer belast terwijl we geen rechtricht oefeningen meer konden doen. De achterhand staat scheef maar die scheefstand is gekomen als compensatie voor zijn linker voorbeen/schouder. De ribben krijgen geen ruimte en zijn adem gaat omhoog. Jeroen heeft Mango behandeld en zijn bekken helemaal recht gekregen.

Ik kreeg oefeningen mee: Zet Mango’s rechtervoorbeen schuin achter zijn linkervoorbeen waardoor hij links moet gaan strekken en er ruimte ontstaat tussen zijn ribben. Deze positie enkele tellen volhouden. Longeren in een kleine paddock is niet goed voor hem, linksom is het te moeilijk, dat zal hij niet laten merken maar weer gaan compenseren in de achterhand. Longeren in een hele grote roundpen met hulp van de rand mag wel, maar dat is nergens voorhanden. Op de lange zijde rechterschouder binnenwaarts vragen. Steeds enkele passen, nooit dwingen. Het is een soort yoga. Elke dag 5 min.

20 april

De weidegang, samen met Willow, doet Mango goed. Hij zit weer in zijn beste vel en ik dus ook. Hij is op mij gericht als we samen werken, stelt weer vragen en ik hoef niet meer bang te zijn dat hij zich losrukt. Ik zie nog wel dat hij moeite heeft met de linker buiging en vaak, veel te vaak, struikelt. Ik heb een osteopaat gevonden en een afspraak gemaakt voor 19 mei. Het gaat nu heel goed, 4 uur op het land, ’s avonds een uurtje met mij aan het ‘werk’, voldoende beweging en uitdaging voor nu. Maar, straks, als de zomer voorbij is, is hij voornamelijk afhankelijk van mij voor zijn beweging en plezier. Als het nieuwe seizoen bij het GOK begint werk ik de eerste tijd nagenoeg fulltime en heb veel te weinig tijd voor Mango. Deze gedachte maakt me verdrietig, ik pieker me suf. De stal waar hij nu staat is voor ons eigenlijk heel erg fijn. Ik fiets er in 6 min heen, de mensen zijn aardig, de verzorging van Mango is perfect, de accommodatie super, alleen is er niet de mogelijkheid paarden ook in de winter lang buiten te zetten. Deze stal is gericht op mensen die dagelijks hun paard flink trainen. Ik heb stalling met weide zoals in Lage Vuursche hier in de buurt sowieso niet kunnen vinden, althans niet met de verzorging die deze stal ons biedt. Als ik zie hoe goed het hem doet om in de wei te staan kan ik niet anders dan zijn wens hierin voorop stellen, vóór het gemak en plezier dat ikzelf ervaar op deze stal zo dichtbij. Ik ga op zoek naar een stal voor oude paarden, zoals we in Soest hebben. Een rusthuis. 

11 april

Het weideseizoen is geopend!

foto: Mango en Willow na een lange ochtend op de wei

Vanmiddag kwam ik op stal om met Mango te gaan werken. Hij was communicatief en speels, zat goed in zijn vel.

4 april

Over twee weken gaan de draadjes naar het zomerland open. Dat is geen overbodige luxe voor ons, want het gaat niet zo goed met Mango op dit moment. Ik kan er niet de vinger op leggen wat er precies aan schort. Mango’s gedrag is anders dan ik van hem gewend ben en soms herken ik hem niet meer. Eigenwijsheid en humor zijn voor hem normaal gedrag. Touwtjes losmaken, zelf naar de wei rennen, voerbakken open maken en je neus er diep in stoppen, zoals bij Gert en Fenna vaak het geval was tijdens het binnenhalen van de kuddes. Dat wordt hier niet zo gewaardeerd vermoed ik. Ik ben dus ook veel strenger en ook voorzichtiger. Waarschijnlijk moet hij aan de verandering in mij wennen. Vandaag waren we in de buitenbak aan het werk. Mango wandelde heel braaf naast me en volgde mijn tempowisselingen heel keurig, totdat er binnen een paard hinnikte. Mango reageerde met een heel zacht hinnikje maar hoorde niets terug. Met grote ogen keek hij de richting in waar het geluid oorspronkelijk vandaan kwam. Ik had moeten zien dat hij uit zijn doen raakte, maar ik was vastbesloten hem de beweging te geven die hij nodig heeft en zette ons werk voort. Het leek goed te gaan, maar ineens gooide Mango zijn billen in de lucht en was hij boos! Hij rukte zich los en rende terug het erf op. Daar ving een stalgenoot hem gelukkig op voordat hij schade kon aanrichten. Ik moet er niet aan denken dat er iemand van zijn paard valt door een actie van ons. Het was een heel spannend moment. Ik herinner me iets soortgelijks van heel in het begin, toen Mango net bij me was, in de paddock in Lage Vuursche. Hij bokte toen uit het niets mijn richting in en ik maakte dat ik weg kwam. Toen we elkaar wat beter leerden kennen is dat nooit meer voorgekomen. Tot op vandaag dus. Het verschil is nu dat ik stil blijf staan, maar het touwtje moest ik loslaten, hij was veel te sterk. We zijn toch hopelijk niet terug bij af… hopelijk is dit een incident…..

Ik moet het denk ik ook zoeken op het fysieke vlak. Mango struikelt bijna dagelijks, zowel in de achterhand als links voor, het lijkt erop dat zijn geblesseerde been er nog het best aan toe is. Ik zie dat hij rechtsachter scheef inzet, dat ken ik van hem maar het is erger geworden. Ik durf hem eigenlijk niet meer te longeren in de paddock, rechtsom gaat wel, maar zodra ik hem op de linkerhand vraag struikelt hij. De lieverd doet het wel als ik het vraag, vraag ik nu te veel of juist te weinig? Nog even volhouden en doen wat we kunnen, straks is het zomer en kan hij zelf op de weide bepalen hoe hij beweegt. Als hij maar blijft bewegen en vrolijk is dan komt het goed!

22 februari

Mango is nog steeds onzeker tijdens het werk. Twee keer achter elkaar verhuizen én herstellend zijn van een ernstige blessure gaat hem niet in de kouwe vacht zitten. In zijn stal is hij echt al helemaal happy. Dat kan ook haast niet anders, de stal is ruim, helemaal afgeschermd van andere paarden wat hem de rust geeft die hij op dit moment nodig heeft en zeer ruim in het stro. De stal heeft een afvoer waardoor het droog blijft en schoon is. Ook wanneer we samen wandelen op het erf of grazen aan de rand van de weilanden is Mango senang. Dit is voor hem inmiddels vertrouwd, maar als we in de binnenpaddock aan het spelen zijn schrikt hij van elk geluid en kan hij ineens in paniek raken. Tot vorig jaar zou ik dat geweldig gevonden hebben en zijn plotselinge explosie gebruiken in ons spel, maar nu doe ik alle mogelijke moeite hem zo snel mogelijk weer rustig te krijgen, bang als ik ben voor beschadigingen aan zijn geblesseerde been. Het is een uitdaging om samen met plezier te werken en niet door mijn voorzichtigheid het signaal onveilig te geven. Om Mango steeds op mij en ons spel gericht te laten zijn ga ik terug naar hoe we 17 jaar geleden begonnen zijn. Met kleine stapjes, elke kleine vordering belonen. Dit resulteerde vandaag in een moment van mooie concentratie en een klein succesje met de balk.     

14 februari 

Op onze nieuwe stal hebben ze een trainingsruimte met waterbak voor eventingruiters. Ook toegankelijk voor niet ruiters, zoals wij, om lekker aan de hand door het water te waden. Het was mooi weer vandaag, na een uurtje grazen aan de hand nam ik Mango mee de trainingsweide in. We liepen rustig langs de ‘vloedlijn’ en zijn neusje raakte af en toe nieuwsgierig het water. Er echt inlopen wilde Mango niet, dus bleven we even rustig staan. Ineens out of the blue (althans voor mij, Mango zal het al wel van te voren bekokstoofd hebben) duwt hij zijn neus onder het touw dat ik in mijn hand heb door, draait zich om en draaft weg. Het ging bliksemsnel. Hij rende het hele weiland door tot aan de weg waar hij voor het draadje ineens stil stond. Paniekerig gehinnik klonk uit de verte “waar moet ik heen?” Ik ben hem gaan halen. Hij dribbelde nog een beetje zenuwachtig met me mee terug naar de stallen. In de grote buiten rijbak, die grenst aan de trainingsweide, was een man heel geconcentreerd dressuur aan het rijden op een groot prachtig paard. Gelukkig schrok het dier niet van Mango’s actie, maar het was wel erg gênant natuurlijk….

 Mango was direct rustig en thuis toen we hem uit de trailer naar de stal brachten. De eerste dag kon ik geen foto van hem maken omdat hij de hele tijd met zijn hoofd naar beneden in het stro en hooi zat. De volgende dag mocht hij al met de andere paarden mee naar buiten in een paddock en daar was hij volgens de eigenaresse van de stal heel rustig en braaf. Toen ik ‘s avonds kwam zat hij helemaal onder de opgedroogde modder. Hij had dus al meteen liggen rollen! Goed nieuws dus. Vandaag heb ik met hem gewandeld over het erf. Hij hinnikte heel zachtjes en voorzichtig en kreeg antwoord van een pony die bij het huis stond. Daarop hinnikte hij wat luider terug en keek haar/zijn kant op. Hoi wie ben jij? Nieuwsgierig bekeek en besnuffelde hij zijn nieuwe omgeving en als ik me niet vergis herkende hij het ook.

21 oktober

Vanmorgen was ik al vroeg uit de veren, ik kon niet wachten om Mango te zien en hem te laten bewegen. Ik ben zo benieuwd en eigenlijk heb ik er na het bericht van de boerin gisteren avond wel een goed gevoel over. Alle paarden staan nog binnen en Mango begroet me met gehinnik. Hij loopt zonder enige stijfheid meteen met me mee naar buiten. Op het erf doen we wat oefeningen, beetje instappen, onderstappen, achterwaarts, opzij, een beetje versnellen een beetje vertragen, alles gaat goed er is geen enkel probleem. De mestvlekken op zijn wintervacht verraden dat hij liggend geslapen heeft vannacht. We kunnen nu dus stellen dat Mango voldoende hersteld is voor zijn pensioen op de wei!

Mango is erg opgewonden tijdens de wandeling naar de wei waar alle paarden al in de landjes staan. Hij wil al meteen zijn neus in het gras steken maar luistert gelukkig braaf naar me als ik hem dit niet toesta. Ik zet hem stil voor het draadje van wat zijn weide zal gaan worden en draai hem voorzichtig in het landje om zodat hij met zijn hoofd naar me toe staat als ik hem los haak.

De kudde van drie is de verandering in de wei niet ontgaan en komt direct op hem afgestormd. Dit is behoorlijk intimiderend voor hem. Een kleine zwarte, een grote bonte en een Amerikaans paard, zijn eigen buurman op stal. Mango neemt een korte spurt en als de bonte hem nogmaals opjaagt en in zijn billen wil bijten slaat Mango direct van zich af met zijn achterbenen en galoppeert een stukje vooruit. Dan is het rustig. De boerin en ik kijken toe. Het blijft rustig en het lijkt erop dat Mango met zijn kleine kordate actie duidelijk heeft weten te maken dat hij niet gediend is van zulke aanvallen en alleen maar is gekomen om gras te eten. De eigenaresse van de bonte ruin komt erbij staan en vraagt hoe het gaat. Ook de boer voegt zich na een half uurtje bij ons, gevolgd door de roedel stalhonden. Ondertussen is de Amerikaan bij Mango komen snuffelen maar Mango loopt steeds een stukje vooruit, nog niet echt gediend van de lichamelijke toenaderingen. Hij heeft dan ook maanden solitair geleefd. Omdat alles goed lijkt te gaan maken we aanstalten terug naar de stallen te gaan. Ik draai me nog even om naar Mango en zie dat de bonte ruin een oortje naar Mango draait waar Mango op reageert door weg te rennen. Dit werkt als een rode lap op een stier en de bonte schiet op hem af. Hij jaagt Mango de hele wei door, hij kan geen kant op. Elke keer als ze bij een draadje komen moet hij afremmen en omdraaien om niet in zijn billen gebeten te worden. Als iets funest is voor zijn benen is het dat wel. Ik begin nu zelf ook lichtelijk in paniek te raken en roep de anderen terug om me te helpen. Ik sta ondertussen in mijn eentje in het land maar kan niets doen, mijn bewegingen worden door het bonte paard gezien als aanmoediging Mango nog meer op te jagen. De eigenaresse van de bonte komt me te hulp maar ook haar aanwezigheid heeft hetzelfde effect. Mango komt af en toe bij me staan maar zodra ik hem wil pakken schiet hij weer weg met de bonte op zijn hielen. Hij verweert zich niet, hij vlucht alleen, hij is doodsbang. Mango laat alles lopen, plast en mest tegelijkertijd. Ik heb dit nog nooit gezien van Mango, echt nooit! De boer krijgt het voor elkaar de bonte van Mango weg te houden en een ander opent het draadje. Ik vraag me nu af, het komt zomaar even in me op, zou dit precies zo gebeurd zijn in de wei in Baarn? Het ziet er uit als een trauma….

Revalidatie 10 oktober 

We zijn bezig aan de laatste loodjes van de verbouwing van ons nieuwe huis. De aannemer is bijna klaar, de installateurs hebben de warmtepomp en alles wat daarbij hoort helemaal op orde, de elektricien komt vandaag de laatste klusjes afmaken en de zonnepanelen komen eindelijk op het dak! Ome Gerard is vandaag jarig. Ik heb zijn serre, waar hij altijd ontbijt, versierd met slingers. Vanmiddag komt de familie, ze willen graag ook het huis zien. Het is zo druk, ik krijg het maar nauwelijks voor elkaar om mijn aandacht goed te verdelen. Een half jaar heeft onze verbouwing nu al geduurd, maandenlang manoeuvreren en reageren op situaties, aanpassen, bijstellen, beslissingen nemen en nu vandaag is mijn flexibiliteit ineens op. Ik begrijp nu wat ‘de rek is eruit’ betekent. Toen vanmorgen de baas van Expert bij me kwam met de mededeling dat er bij hen is ingebroken en dat de dieven via ons dak aan de achterkant in de winkel naar binnen zijn gekomen terwijl wij lagen te slapen, voelde ik ineens dat het op was. Mijn lijf werd letterlijk een elastiekje dat het niet meer doet. Zo flubber ik de rest van de dag tussen het feestje van ome Gerard, de elektriciens (ja twee, onze eigen elektricien en die van de zonnepanelen, een gezellige Marokkaanse Nederlander die zes talen vloeiend spreekt en maar met me blijft babbelen) de Spaanse- en Colombiaanse Belgen die de ladder op en af snellen met onze zonnepanelen, een buurman die zag en dacht dat de panelen verkeerd lagen, familieleden die vrolijk nieuwsgierig het huis komen bekijken, in. In welke kamer komen de spotjes? vraagt de elektricien, wat was het plan ook al weer, ik heb geen idee, het antwoord komt niet meer vanzelf naar boven en voor graven heb ik geen energie meer. De verf in de BigEars studio heeft niet goed gedekt, even opnieuw, kan nog wel, moet zelfs want Max verhuist dit weekend zijn spullen. Hoezo heb je niet de juiste omvormer bij je? vraag ik de Marokkaanse jongeman. We hebben toch echt een andere besteld en die willen we ook, even mijn strenge pet op. Hij heeft een van mijn mooie koffiemokken laten vallen, sorry mevrouw, nee hoor geeft niet. Maar het gaf wel. Om half 8 vertrekken de mannen. Ze hebben hard gewerkt, ik ben niet de enige die doodmoe is. Het is donker, ik besef dat ik niet meer met Mango kan wandelen voordat ik naar Baarn vertrek voor een intensieve werkweek. Mango schiet erover, voor het eerst en ik vind het zo erg! Hij verveelt zich vast enorm. Ik maak me zorgen, ik ga hoe dan ook toch even naar hem toe. Ik pak mijn telefoon om Max te appen dat ik veel later in Baarn zal aankomen dan gepland en zie ineens een foto van Mango op de stal appgroep. Mijn lijf vult zich met opluchting en ik kan weer ademen. Mango heeft liggen rollen in zijn paddock, dit betekent dat hij zich zo goed voelt dat hij zeker weet dat hij zelfstandig kan omrollen naar de kant waarop hij kan opstaan. Dit is heel goed nieuws!

Revalidatie 5 oktober

Met ups en downs verloopt Mango’s revalidatie wonderlijk voorspoedig. Mango laat me helder en direct zien wat hij er zelf van vindt, wat hij graag wil en wat absoluut niet. Dat maakt het voor mij een stuk makkelijker. Ik ben inmiddels weer veelvuldig aan het werk in Hilversum en logeer dan in de studio van Max die hij voorlopig nog even huurt voor zijn video montages. Omdat de paarden nog niet op het weiland staan en Mango in de grasloze paddock niet met andere paarden mag staan door de kans op spelen en wat paarden allemaal nog meer voor gevaarlijks doen, uitvechten van rangorde bijvoorbeeld, is het belangrijk hem voldoende beweging te geven. Hierbij heb ik hulp van ‘nichtje’ Judith en daar ben ik heel blij mee!

Vrijdag

Controle bezoek veearts

Om half twee kom ik aan op stal en Mango begroet me met een zachte hinnik. Ik heb hem een paar dagen niet gezien omdat Max en ik ons huwelijkskadoo van mijn familie eindelijk hebben genuttigd, een paar nachtjes in de toren van Kasteel Bergh. Dat was geweldig! Ik kon echt mijn zinnen verzetten en genieten van ons samenzijn. Nu ja, ik heb niet alles achter me kunnen laten die dagen, Mango was toch erg veel in mijn gedachten. Tijdens een wandeling bijvoorbeeld, toen ik paarden in een weiland zag spelen dacht ik eraan hoe graag Mango met zijn vriendjes speelde! Ik heb dat hier op stal nog niemand zien doen…. misschien nu maar goed ook. Vandaag is een spannende en belangrijke dag. Zou er vebetering naar aanleiding van de PRP te zien zijn? Mag Mango strakjes met de kudde op de wei? Of… nee daar wil ik niet aan denken! 

De eigenaresse van de stal was er ook, ze kon Mango en mij helpen als dat nodig was. En dat was nodig! Blijkbaar waren de afgelopen bezoekjes van specialisten hem net iets te veel geweest en het lukte me niet om hem stil te laten staan op de poetsplaats. Een pluk hooi dat meestal als afleiding helpt wilde hij niet. Wat vond hij nou zo vervelend aan de situatie? De olie die de arts op zijn been spuit om de cursor waarmee ze de beelden maakt makkelijk te kunnen bewegen plakt een beetje en dat kent Mango niet. Het beviel Mango helemaal niet en hij tilde demonstratief hij zijn voet op zodra de arts met haar handen in de buurt kwam. De boerin stelde voor om Mango naast zijn eigen stal te zetten zodat hij minder ruimte heeft om weg te wandelen. Ze tilde zijn andere voet op zodat de veearts zijn gewonde been rustig in beeld kon brengen. Mango bleef rustig staan, zoveel vertrouwen heeft hij al in zijn nieuwe boerin, wat fijn om te zien. Toen er voldoende beeldmateriaal was heb ik Mango in zijn stal gezet met een pluk hooi. Het uur van de waarheid was gekomen, ik keek met spanning naar het scherm. De arts kwam meteen met het goede nieuws en vertelde pas later wat de mogelijkheden verder nog waren geweest. We keken met zijn drieën naar de filmpjes. De boerin heeft vanuit haar eigen vak, kennis van het lezen van de röntgen beelden en bevestigde alles wat de veearts me vertelde. We bekeken de beelden van de omliggende pezen om te kijken of de conditie van deze pezen constant gebleven was en dat was zo! Het check ligament en de diepe buiger lagen keurig op hun plek als banaantjes om de oppervlakkige buiger heen, er was geen verdikking of beschadiging. Deze had kunnen optreden door eventuele compensatie voor de beschadigde oppervlakkige buiger. De oppervlakkige buiger vertoonde duidelijk verbetering. Op de plek waar de PRP is ingespoten is al wat soepel peesweefsel te zien en de zwarte plekken die vorige keer nog veelvuldig op de foto te zien waren zijn merendeel ingevuld met witte  webben. De veearts vertelde me waarom ze zo blij was met deze beelden, er zijn in situaties als deze drie opties, vertelde ze: 1 er is geen verbetering te zien en PRP slaat in dit geval niet aan, 2 er is verbetering te zien maar niet overal dus is een nieuwe behandeling nodig wat niet zo fijn is in een proces van heling en 3 er is over de gehele pees zichtbaar verbetering en nieuwe injecties zijn (nog) niet nodig. Bij Mango is de derde optie van toepassing! Jee wat geweldig! Ik kon wel springen van vreugde maar kwam meteen weer ter zake. Hoe verder? De wijze van werken heeft blijkbaar goed resultaat dus we gaan door met dubbele lange lijnen en zullen hier ook wat vaker een drafje aan toevoegen. Werk aan de hand schouder binnenwaarts en zijwaarts mag ook een paar stappen. Voor de achterhand is rechtrichten op dit moment belangrijk. De veearts vertelde dat het iets later in het proces ook mogelijk is om een nieuw Tildren infuus te geven voor de spat in Mango’s achterbeen. Dat heeft jaren geleden goed gewerkt en kan nu ook weer dienst doen. Maar als hij steeds soepeler wordt tijdens het werk aan de lange lijnen en met ondersteuning van een kruidensupplement (Flexi vier) zo doorgaat zijn nieuwe behandelingen aan zijn benen niet nodig. De arts stelde voor dit supplement van kruiden te geven, dit is een goed idee. Mango gaat zelf altijd op zoek naar de kruiden die hij nodig heeft. Als hij tijdens het grazen weer iets onbekends tussen zijn tanden heeft laat ik er de app op los die me vertelt wat voor kruid het is en welke werking het heeft. Zo zie ik wat hij nodig heeft in zijn voeding. 

Mag hij al op de wei? Nee…. Niet met andere paarden in de paddock op deze manier, want hoewel af en toe een bokkensprong al geen kwaad meer kan is veelvuldig rare bewegingen maken nog heel gevaarlijk. Er is wel een leuk vooruitzicht voor Mango: de paarden gaan over twee weken het land op, eerst een uurtje en dan wat langer, in kuddes van vier en omdat de paarden dan alleen maar met gras eten bezig zullen zijn, rennen en springen ver achterop hun wensen lijstje staat, mag Mango dan wel lekker mee! Een pensioen op de wei komt steeds meer in zicht! 

Toen iedereen weg was en Mango en ik alleen waren heb ik hem mee de bak ingenomen. Routinematig liep hij keurige naast me mee aan de lange lijnen en zocht de aanleuning en ontspanning waarmee hij zijn rug kan loslaten en zijn benen goed kan optillen. Af en toe een klein drafje over de lange zijde. Hij hoestte en brieste na enkele drafpassen, door het schudden van zijn lijf kon alles loskomen. Alleen al daarom is draven goed voor hem!  Na een half uur waren we klaar, maar, we hebben vandaag iets te vieren! Om hem te bevestigen dat het allemaal goed gaat komen en we op de goede weg zijn besloot ik de lijnen aan de singel te knopen en hem los te laten. Hij kon alle kanten op, de bak uitlopen terug naar stal, naar t gras achterop het erf, maar hij bleef bij mij. Ik ben na al die jaren niet anders van Mango gewend maar vandaag raakte het me weer opnieuw alsof het onze eerste geslaagde Liberty oefening was. Mango liep zo mooi met me mee en deed meteen wat ik vroeg alsof hij me wilde vertellen ‘ja eindelijk weer leuke dingen doen samen!’ en ‘deze ken ik, kijk maar!’ zo liep hij zijwaarts naar me toe en van me af en ook achterwaarts naar me toe lukte al een paar passen. Achterwaarts is nog erg belastend. Daar kom ik in ad Liberty werk achter, omdat hij dan de ruimte heeft een andere oplossing aan te bieden op mijn vraag. Na twee passen draaide hij zich voorzichtig naar me om, ‘is dit goed zo?’ Ja hoor! Ons Liberty spel is nog niet zoals het voorheen was, dat kan ook nog helemaal niet. Ik durf zelf nog niet enthousiast te zijn in mijn uitnodigingen omdat ik bang ben dat hij gaat rennen en springen. Ik ga eens kijken welke oefeningen we samen kunnen doen ad Liberty en hoe ik dit vorm kan geven zodat het veilig voor hem blijft. Hij wordt er duidelijk vrolijk van en krijgt zijn zelfvertrouwen ermee terug. Ik ook!

Maandag

Wat fijn dat de tandarts zo snel kon komen op een dag dat ik vrij van werk ben. Ik wil er altijd zelf bij zijn omdat ik voor Mango een lichte sedatie prefereer boven stress. Voor ons is het al vervelend om met de mond wijd open gesperd op een bed te liggen en geen kant op te kunnen maar voor paarden is het nog vele malen erger. Mango’s laatste ervaring was een hele nare, er werd een jaar geleden een joekel van een kies getrokken! Ik verwacht nu geen grote ingreep, maar toch graag een lichte sedatie voor een pony van 200 kg om de grootste stress eraf te halen. Zo’n prikje laat Mango goed toe, gelukkig maar want de tandarts (veearts) stond er niet goed voor en het duurde iets langer dan gewoonlijk. Ik ben er nooit voorstander van om een paard in zijn stal te behandelen maar in geval van de tandarts is dat toch de beste plek. De tandarts deed behoedzaam de klem in Mango’s mond en beetje bij beetje opende ze het zodat ze vrij toegang had tot al zijn tanden en kiezen. Er was behoorlijk wat tandsteen. Dat verwachtte ik al, want de vorige keer heeft de tandarts het bewust niet weggehaald omdat er geen haakjes aan zaten. Wat geen klachten geeft niet veranderen is het devies voor de verzorging van een ouder paard. Maar dit keer werden het haakjes en moest hij er toch aan geloven. Er moet nog wel wat tand overblijven….. De kiezen zijn al behoorlijk afgesleten inmiddels en kauwen op wortels is lastig, ook zal hij het hooi niet altijd goed kunnen fijnmalen. Vandaar de propjes. Net als vorige keer waren er diastasen, ophoping van voedsel tussen twee kiezen. Best een vies praatje, maar ik heb nooit iets vreemds geroken bij Mango, de tandarts bevestigde dat er geen ontstekingen waren ontstaan. Spoelen! Wat een luxe dat we hier een kraan met warm water hebben! Al met al viel de behandeling mee, maar na een tijdje geduldig te zijn geweest wilde Mango toch écht dat het ophield. Hij duwde me opzij en wilde naar buiten lopen maar ik heb hem met ferme hand en stem een stap terug gezet. Dat ging maar net goed. Je moet er niet aan denken dat hij met die klem om zijn hoofd, sedatie in zijn lijf, aan de wandel gaat… Toen alles klaar was heb ik een stukje van zijn paddock afgezet waar hij zonder eten in de buurt veilig en rustig kon bijkomen. De tandarts gaf ons als tip de worteltjes in hele kleine stukjes te snijden en olie door het voer te doen als supplement, omdat Mango waarschijnlijk minder voedingsstoffen opneemt doordat hij minder goed kan kauwen. Ik moet zijn manier van eten in de gaten blijven houden. Ja Mango, je wordt een oud paard jongen!

Het is de derde keer dat Mango met me mee de binnenbak inwandelt. Het waait en regent, de nieuwe zeer aanwezige geluiden deren hem niet. Mango is direct geconcentreerd op het werk dat we doen en heeft zijn oortjes dan weer op mij, dan weer naar voren gericht. Alleen een restje mest in het zand vraagt de aandacht van zijn neus. Ik heb de dubbele lange lijnen van Willy aan een bitje aan het kaptoom gehaakt en kan hiermee Mango vragen om na te geven en hem precies zo sturen dat hij zijn voetjes recht onder zijn lijf neerzet. Ik ben zo ontzettend blij dat we al deze technieken geleerd hebben, er allebei bekend mee zijn en nu doelgericht kunnen gebruiken tijdens het revalideren. Ik voel aan alles dat Mango het leuk vindt weer te mogen werken. Als hij in een mooie stelling een bocht door gaat en zijn balans weet te houden in zijn aan bespiering ingeboete lijf krijg ik vlinders in mijn buik. Alleen rechts achter is hij wat stijf maar ook daar komt al wat meer soepelheid in na 10 minuten stappen. Af en toe kijkt hij even naar de paarden die in het landje staan dat grenst aan de rijbak. Ze laten hem gelukkig met rust, ook zij lijken al gewend te zijn aan onze routine. Vandaag wandelen we 20 minuten. Ik vraag nog geen buigingen maar concentreer me op een regelmatige stap en een mooie balans. Dit moet al best moeilijk voor hem zijn lijkt me. Na 10 minuten laat ik hem even stoppen en beloon hem met een brokje.

Op het erf wordt momenteel een houten huisje gebouwd. Om geen last te hebben van wind en regen heeft de boer het hele huis ingepakt in oranje bouwplastic dat wapperend met veel lawaai om de balken krult. Ik geloof niet dat er een paard bestaat dat zomaar langs dat grote schreeuwende oranje gevaarte zal lopen maar Mango bewijst het tegendeel. Och ja! We hebben hier vroeger veel mee geoefend en gespeeld! Ik kan iedereen aanraden om grondwerk te doen, te spelen en aan de hand dressuur oefeningen te doen. In tijd van nood is dit enorm nuttig, ik moet er niet aan denken dat ik nu een springerig paard naast me zou hebben of alleen maar kennis zou hebben van oefeningen onder het zadel. We lopen terug naar de stal. In de donkere lucht weerspiegelt een regenboog met haar vrolijke kleuren mijn gemoed.

Revalidatie week 3

Zaterdag

Deurne heeft een directe treinverbinding met Amsterdam Zuid, daarna is het nog 5 min met de tram naar het Concertgebouw waar we vandaag Norma van Bellini uitvoeren. Ik ben bijna twee uur onderweg maar het voelt als een uitje, met een spannend luisterboek op de iphone en uitzicht over het Hollandse landschap. Opera matinee is voor mij telkens puur genieten. Stel je voor, je zit op het podium eerste rang, met zicht op maestro Mariotti en beleeft de opera op hoogst intense wijze en dan mag je nog meezingen ook! Na een minutenlang durend applaus keer ik huiswaarts in een overvolle trein, kleed me thuis snel om en rijd dan door naar Mango. Het schemert al als ik aankom. Mango kijkt meteen op als hij de auto ziet en wanneer ik uitstap en zijn naam roep hinnikt hij naar me. Hij draaft bijna naast me naar binnen, hij weet de weg, een touwtje is niet meer nodig.

Vandaag gaan we voor het eerst weer echt aan het werk! Niet in intensiteit of in extra minuten maar in het gevoel van weer je best doen, weer richting eenvoudige oefeningen in de klassieke dressuur. Ik haal de singel en de dubbele lange lijnen van Willy uit de auto en leg deze in mijn gloedjenieuwe zadelkast. Het hoofdstel is nog altijd onvindbaar, Max en ik hebben de garage en berging helemaal overhoop gehaald maar niets kunnen vinden, dus haak ik een bitje aan de kaptoom. Voor deze voorbereidende wandeloefeningen is een bitje waar Mango op kan nageven en makkelijk zijn hals op kan buigen essentieel. Mango is ondertussen klaar met eten en ik doe het hoofdstel om. Het is ruim 4 maanden geleden dat Mango een bitje in gehad heeft en hij knabbelt er meteen op. Herkenning “we gaan iets doen!”, gretig loopt hij met me mee en laat zich aankleden voor de oefening. Ondertussen komt de boer met een brede grijns de stal in. Zijn zoontje zit op zijn arm. Ik roep enthousiast zijn naam en een vrolijk koppie kijkt me lachend aan. Wat een heerlijke begroeting! Mango en ik wandelen over het erf, ik loop achter hem en zie zijn oortjes vrolijk naar voren gericht in de richting waar ook ik naar kijk. Focus is het belangrijkst. Ik hoef hem niet aan te sporen, Mango loopt prachtig voorwaarts. Af en toe kijkt hij even om zich heen, reageert op de paarden die door een stalgenoot worden binnengezet, maar blijft al mijn aanwijzingen volgen. Mango pakt de draad op waar we waren gebleven, ik voel de ontspanning van zijn hals in mijn handen en kan de beweging van zijn mond volgen met de lange lijnen. Zijn rug en achterhand hebben zichtbaar aan spierkracht ingeboet, er is werk aan de winkel om dit weer op conditie te brengen. Doordat ik achter hem loop zie ik hoe hij zijn voetjes neerzet. Zoals altijd zet hij zijn rechterachterbeen ietsje naar binnen, maar zowel links als rechts zet hij de voetjes ruim naar voren neer. Het ziet er goed uit en het maakt me heel blij! Als ik stop stopt Mango, als ik naar opzij kijk maakt hij een bocht, Mango is met de dubbele lange lijnen net zo gevoelig als onder het zadel. De avond valt nu echt in, het laatste rondje brengt ons terug de loods in waar de stallen zijn. Alle paarden staan nu binnen en knabbelen rustig aan het hooi dat rijkelijk in de stallen is uitgedeeld. Terwijl de ice packs om Mango’s been liggen ontdoe ik zijn paddockje van de mest, ik zie het allemaal nog maar nét in de schemer.

Wat is het hier toch heerlijk! Ik hoor twee uilen, af en toe een landbouwvoertuig over de weg, maar verder niets. Weidse stilte.

Mango is opweg naar de plek waar hij van mij niet naar toe mocht. Door hem daar weg te halen heb ik hem blijkbaar te kennen gegeven dat er iets bijzonders is. Hij gaat nu zelf op onderzoek uit!Ik loop door de loods naar hem toe en kijk wat hij doet. Heel voorzichtig manouvreert hij tussen de obstakels en staat dan stil bij het draadje. De andere paarden laten hem met rust. Mango kijkt naar het grote weiland. Het is bijna klaar voor gebruik en ja, binnenkort mag je daar ook heen, we maken daar voor jou weer een paddockje! Hoe het fysiek precies met hem gaat weet ik niet, in elk geval zit het tussen die arabische krul oortjes wel snor!

Revalidatie week 2

Zaterdag

Maandag

Wandelen over het erf gaat erg goed. Mango is al zo gewend op deze stal dat hij los kan lopen zonder dat ik bang hoef te zijn dat hij schrikt of gaan rennen. Hij komt naar me toe als ik hem dat vraag en indien nodig kan ik het touwtje weer aan zijn halster klikken. We zoeken de spannende situaties op, zoals de bouwplaats voor de tiny houses, daar zijn altijd machines bezig die lawaai maken. Natuurlijk is dat geen probleem voor hem. Wat hij wel erg spannend vindt is de binnenbak! Bij de deur snuift en snurkt hij. We gaan er steeds even kijken en dan neem ik hem weer mee de andere kant op. Pas als ik zeker weet dat hij niet gaan rennen daarbinnen gaan we de binnenbak in. Misschien roepen we hulp van de IJslander in! Vandaag heb ik het kaptoom gebruikt zodat ik hem goed kan sturen. Een leuke verrassing was dat Mango het kaptoom associeert met het uitvoeren van grondoefeningen en hij heel alert reageerde op mijn lichaamshouding. Hij vond het zichtbaar leuk en zijn oortjes stonden doorlopend naar voren gericht. “gaan we weer samen spelen?” leek hij te vragen. Rustig aan….

Revalidatie week 1

Zaterdag

De paardenarts die de PRP behandeling kwam doen vertelde dat Mango mag gaan revalideren. De eerste weken nog alleen stappen aan de hand, maar daarna opbouwen met lichte oefeningen als schouderbinnenwaarts, travers, renvers en buigingen. Na zes weken komt ze opnieuw een scan maken en als alles goed is mag ik ook weer in het zadel, zegt ze. Dat ga ik natuurlijk helemaal niet doen! Er is zoveel leuks te doen op de grond, al onze oefeningen en spelletjes die we over de jaren samen hebben bedacht. De dressuur oefeningen die iedereen onder het zadel doet kunnen wij doen met de dubbele lange lijnen. Ik kan me er waanzinnig op verheugen om Willy weer uit te nodigen voor lessen met Mango. Zover zijn we nog lang niet. Eerst maar eens zien of Mango zonder pijnstilling pijnvrij de dag door komt. Omdat ik weer ben gaan werken deze week en elke dag naar Hilversum moet heb ik de hulp ingeroepen van nichtje Judith. Zij gaat vier keer in de week met Mango aan de hand stappen over het erf. Zij kent hem al vanaf haar kindertijd en ook heeft ze me eerder geholpen door Mango te rijden toen hij mee was op vakantie bij stal De Kawei en ik mijn teen gebroken had. Ik ben erg blij met haar hulp!

Donderdag 

Het gaat vandaag 34 graden worden. Zelfs de ingenieuze wijze waarop de stallen hier koel gehouden worden kan niet voorkomen dat het binnen heel warm wordt en bovendien vindt Mango het buiten bij de andere paarden heel veel gezelliger dan binnen. Tja, dan zit er niets anders op dan hem tegen de zon te beschermen. Ik heb een lapje aan zijn halster gemaakt dat zijn neus tegen zonnebrand (en vliegen!) beschermt. Max en ik hebben de parasol, dat  uit ons tuintje in Baarn komt bij Mango neergezet. De voet wijselijk buiten het weitje. De parasol bedekte in Baarn ons hele patio tuintje…. oef wat klein eigenlijk…. maar we zaten er altijd! Mango maakt er nu goed gebruik van! 

Vrijdag 

Mango’s nieuwe veearts komt vandaag met ons kennismaken en brengt meteen ook haar scan apparaat mee. Er is eerst nog een ander paard aan de beurt dat gekeurd moet worden voor aankoop. Mango staat in zijn paddockje te kijken hoe het paard uit de trailer wordt gehaald en hinnikt naar hem. Zodra het paard langs het paddockje loopt is Mango al weer rustig en kauwt op zijn hooi. Er moeten nog foto’s van de benen van het paard gemaakt worden en ondertussen staan Mango en ik bij de picknick tafel op de veearts te wachten. Het duurt langer dan ze verwacht had, er is iets te zien op de foto’s van het nieuwe paard dat extra aandacht vraagt. Ondertussen blijft Mango heel lief naast me staan. Af en toe veegt hij de vliegen van zijn hoofd af aan mijn arm en op een ander moment duwt hij zijn neus in mijn buik zodat ik zijn hoofd in mijn handen kan dragen. Hij vindt dat blijkbaar heel fijn, dat hij zijn hoofd even niet zelf helemaal hoeft te dragen. De komst van de veearts en de babyolie die ze op zijn beentje smeert zorgen even voor een lichte opschudding maar ik krijg hem gemakkelijk weer rustig. De stress van de eerste dagen is nu echt verdwenen en Mango is weer helemaal zichzelf. Ik vind het heel spannend, toch weer, vooral omdat de veearts haar tijd neemt en heel rustig zonder iets te zeggen te werk gaat. Dan klapt ze haar tafeltje met apparatuur weer in en kijkt me aan. Ik had een veel slechter beeld verwacht, zegt ze. Uit de eerdere foto’s leek het alsof de pees in zijn geheel was afgescheurd maar dat is niet zo. Er is duidelijk een flard peesweefsel te zien en daar kunnen we wat mee. We bespreken de mogelijkheden en gaan een PRP behandeling aan. Bij een PRP behandeling wordt bloed afgenomen van het paard. Uit het bloed worden de bloedplaatjes en een deel van de witte bloedcellen gefilterd. De bloedplaatjes bevatten een hoge concentratie aan groeifactoren die het herstelproces in de pees bevorderen. We gaan dit komende week al doen, dus neemt zij meteen wat bloed af. Ook dit laat Mango rustig toe. Ze had niet begin deze week al moeten komen, dan was Mango nooit zo kalm geweest. Ik vraag haar wat ik nu wel en niet mag doen met Mango. Zoals we het doen is het goed. Mango stapt rondjes in zijn kleine paddockje en af en toe met mij over het harde egale erf 40 meter heen en weer. Het is voor mij ook heel fijn om met hem te kunnen wandelen, ook al is het maar een klein stukje, want zo kan ik weer contact met hem krijgen en zorgen dat hij naast me loopt. De stalhouder is op dit moment bezig het grote weiland in te delen en af te zetten voor de paarden. Ik vertel hem wat de plannen voor Mango zijn en ook in het grote weiland krijgt Mango een eigen stukje om te grazen en te bewegen. Ik krijg nog een flesje pijnstilling, voor nu, het is de bedoeling dat met de PRP behandeling en revalidatie we dit helemaal gaan afbouwen. Pas als Mango geen pijnstillers meer krijgt kunnen we de paddock, en bewegingsvrijheid, vergroten. Hij zal dan zelf kunnen voelen wat hij wel en niet kan. Ik zet hem terug in de paddock en geef nog een plukje hooi. Met een vrolijk opgelucht gevoel rijd ik terug naar het huis van mijn ouders waar Max en ik voorlopig nog logeren.  

Mango voelt zich nu helemaal thuis. Hij staat lekker te kroelen met de IJslander terwijl de honden door de stal rennen en spelen.

Peesblessure week 10        Zondag

Mijn moeder is jarig! 85 is ze vandaag geworden! Gisteren avond hebben we gezellig geproost op de ingang van haar verjaardag. Ik ben al vroeg uit de veren om naar Mango te gaan. Een spannende dag vandaag. Hij mag naar buiten! Ik heb mijn stalkleding en schoeisel aan en zwaai Max en mijn zus uit die samen gaan fietsen. Mango hinnikt als ik binnenkom, en daarna barsten alle paarden los in vrolijk gehinnik. Ze denken natuurlijk dat ik ze buiten ga zetten. Eerst Mango’s been koelen en hem verzorgen. Borstelen, Metacam geven, koelen. Het valt me meteen op dat er geen vliegen zijn en ook dat Mango zijn staart niet verder heeft geschuurd. Hij heeft nog niet liggend geslapen, hopelijk komt dat binnenkort ook. Dit zou het teken zijn dat hij zich helemaal veilig voelt hier, maar zover zijn we nog niet.

Het paddockje in het weiland is helemaal klaar, voorzien van water en hooi. De stalhouders komen de paarden buiten zetten en beginnen met de twee ruinen waar Mango bij komt te staan. De boerin houdt de draad voor me open ik zet er Mango bij. Hij kijkt even rond en maakt kennis met de ruinen. Mango is heel rustig, het gaat goed! Ik zit aan het tafeltje in de schaduw tegenover het landje en geniet van het spel van kennismaking dat de paarden spelen. Ze raken elkaar niet aan maar snuiven elkaars geur op en laten met hun lichaamstaal onverbloemd weten hoe de rangorde is en waar Mango staat daarin. De ene ruin komt even kijken steekt zijn neus in het zand naast die van Mango en gaat dan weer weg, de andere ruin komt naast Mango staan, legt even zijn oren in zijn nek en loopt verder. Die leek te zeggen “hoi, welkom, leuk dat je er bent, weet dat ik hier de kuddeleider ben en dan is alles goed”. Nu hopen dat Mango zich hieraan gaat houden. Er mag niet gevochten worden! Ik krijg van de boer een app waarop ik Mango op een camera kan zien als ik thuis ben. Wat is dat leuk! Ik zit met mijn moeder aan de verjaardagskoffie en kan ondertussen zien hoe rustig Mango staat. De ruinen komen af en toe bij hem staan en lopen dan weer door. Dit gaat heel goed. Het is warm en op het plekje waar Mango staat is geen schaduw dus ik ga na de koffie en lunch terug naar stal om hem binnen zetten en te koelen. Mijn koel elementen zijn nog niet koud genoeg maar in de diepvries van de familie op stal ligt een extra setje dat ik zo kan pakken. Mango loopt heel braaf met me mee naar binnen en ook de ruinen laten hem rustig gaan. Het spel met de draadjes lukt gelukkig goed. Na het koelen hinnikt Mango en kijkt over zijn staldeur naar buiten. Hij wil terug naar het weitje. Ik doe zijn deur open en lijn hen aan maar laat het touw vieren zodat ik kan zien waar hij zelf naartoe wil. Duidelijk! Naar het weitje! Hij blijft daar staan wachten zodat ik het draadje open kan maken.

Daar staat hij dan! Hij had weer een extra pluk hooi gekregen en begint meteen rustig te knabbelen. Af en toe duwt hij zijn neus in de grote bak met water. Hij heeft er alles wat hij nodig heeft en is in zijn element. Voor nu, want er komt een moment dat hij de paddock als beperking ziet en met de twee ruinen in het land wil staan. Vrijdag komt de veearts, misschien geeft ze groen licht?  

Mango had van de stress een paar dagen dunne mest en dat geeft ook kriebel die hij wellicht probeert te verhelpen door te schuren. Ik smeer voor de zekerheid wat anti itch gel op zijn staartwortel die ik aangereikt krijg van de boerin. Als de boerin naar achter loopt waar de kast met voer staat kijkt Mango haar na. Samen met de andere paarden hinnikt hij om haar aan te sporen vooral heel snel de avond maaltijd rond te delen. Wederom echt authentiek Mango gedrag. De boer heeft de schuur waar de stallen in staan helemaal schoongespoten met azijn en er is geen vlieg te bekennen. Mijn zus staat nog even te kroelen met Mango. De boer vraagt waar Mango morgen buiten mag staan? Hij maakt voor mij een mooie kleine paddock in de wei waar de twee ruinen staan. Dit grenst aan de stal, wat voor Mango bekend terrein is inmiddels, is in het zicht van iedereen die in de schuur ertegenover aan het werk is, en de twee ruinen zijn heel lief en rustig. Dit moet goed gaan! De boer maakt met een boormachine, die ik de naam ‘de mol’ geef, gaten in de grond waar hij de palen in vast zet zodat alles stevig staat.

Ik ben reuze benieuwd naar morgen en voor het eerst ga ik met gerust gemoed naar huis.

Vrijdag

Er zijn steekvliegen in de stal. Veel minder dan in Baarn, maar deze bijten echt! Ik heb Mango ingespoten met anti vliegen spul en dat helpt een beetje. Nadat ik zijn been heb gekoeld wilde ik hem buiten zetten maar dat was geen succes. De boer had voor Mango een stukje land afgezet in een bestaande wei zodat hij andere paarden kon zien, een heel mooi plekje met harde bodem en schaduw. Er lag een flinke pluk hooi. Maar Mango was er nog niet aan toe. Hij liep onwennig met me mee en bleef om zich heen kijken met grote ogen en gesperde neusgaten. Hij zag verderop de andere paarden staan en hinnikte naar hen. Er reageerde niemand, behalve Novy die even kwam kijken en toen terug liep naar de kudde. Mango had er niet de aard. Hij begon te rennen met zijn staart omhoog en hinnikte oorverdovend luid. Nou…. Gauw maar weer naar binnen, want rennen mag echt niet. Daar stond hij al snel rustig aan het kuil te knabbelen. De lavendelolie die ik op de staldeur gesprenkeld heb helpt natuurlijk ook. Maar, hoe kan ik hem nou vertellen dat het hier heel fijn is en hij echt wel gaat wennen? Hoe komen we van die rot vliegen af? Moet ik misschien zo’n paardenburka kopen voor hem? Morgen maar even rustig binnen blijven!

Donderdag De verhuizing

Mijn hemel wat is dit spannend zeg! Vroeg uit de veren, geen probleem want ik was toch al wakker, en op weg naar Baarn. Max gaat mee zodat we ook meteen al mijn spullen uit de stal kast kunnen halen. Ik heb de boerin gesproken inmiddels, zij kan er niet bij zijn deze ochtend maar heeft wel al afscheid van Mango genomen. Renata en Jette zijn er al. Max en ik hebben een serieuze file moeten ontwijken en zijn een kwartier verlaat. Renata heeft Mango al helemaal verzorgd, geborsteld, gewassen. Zij heeft samen met Vera de kastdeur versierd met vlaggetjes en er ‘goede reis Mango!’ opgeschreven. Wat lief en vrolijk! De vervoerder, Harry, is mooi op tijd en zet de kleine vrachtwagen vlak voor de stal. Mango kan er zó inlopen. Terwijl hij bezig is met de klep kijkt Mango over zijn staldeur naar wat er gebeurt. Wat heeft hij toch een expressief koppie! Je kunt aan hem zien dat hij denkt, “wat gebeurt daar? Is dat voor mij?”  We geven hem niet te lang de tijd om zich allerlei dingen in het hoofd te halen en halen hem uit de stal. Renata zit in de vrachtwagen en lokt hem geruststellend. Ik volg de instructies van Harry met Mango aan halster en touw. Hij is zo lief! Hij kijkt even, snuffelt, aarzelt, maar zet dan een voetje op de laadklep. “gebruik zijn beweging” zegt Harry en ik nodig Mango uit nog een stap te zetten. De laadklep is natuurlijk een beetje schuin en Mango aarzelt bij het neerzetten van zijn geblesseerde been. Een klein huppeltje op links om rechts te ontlasten en hups, hij staat op de wagen! Renata beloont hem met een snoepje en ik draai van trotsheid bijna de verkeerde kant op. Wat een knap paard! Zoveel ervaring heeft hij niet met trailers. Renata blijft even bij hem in de trailer staan en neemt afscheid.

Het valt mij ook ineens heel zwaar. We hebben sinds ik Renata ken alles met Mango samen gedaan. Ik heb altijd op haar kunnen rekenen! Mijn steun en toeverlaat laat ik zomaar achter zonder paard. Een dikke knuffel met tranen en dan gaan we. Mango hinnikt. Hij hinnikt hard en doordringend. “Wat gebeurt er? Waar ga ik heen?” Ik vind het vreselijk moeilijk. Ik haal hem weg van de plek waar hij 16 jaar gelukkig is geweest. Weg van zijn vriendjes, Stein waarmee hij de hele winter heeft gespeeld, Regidor en Rody waarmee hij elke dag even kon kroelen. Zullen er op de nieuwe stal paarden zijn waar hij zo’n klik mee heeft? Wat ontzettend egoïstisch is het om hem mee te nemen omdat ik hem graag bij me heb. Dat is toch geen liefde? Ik zie echter geen andere oplossing. Stalling betalen en Mango zelden zien is het andere, zeer onaantrekkelijke, scenario. Het gehinnik van Mango gaat bij mij door merg en been. Harry schijnt het niet te deren. “Dit is heel normaal hoor”, zegt hij, meestal zijn ze na een minuut of 10 al rustig. En inderdaad, eenmaal op de snelweg staat Mango stil en kijkt om zich heen. Hij eet zelfs af en toe een pluk kuil. We hebben een net meegebracht vol met kuil van onze stal voor onderweg. Harry moest er al erg om lachen, dat eet hij nooit op onderweg! We kletsen de hele rit vol. Harry is een goede chauffeur. Hij gaat heel rustig, heel langzaam door de bochten en rijdt op de snelweg lekker door. Zijn vrachtwagen heeft een automaat én cruise control waardoor schokken onderweg zoveel mogelijk vermeden worden. Ik zie op de camera hoe Mango erbij staat en voel me al wat geruster. Het makkelijke open contact met Harry is erg fijn, een goede kwaliteit voor iemand die zenuwachtige paardenmeisjes met hun grote liefde vervoert.

“Loop maar eens een stukje” zegt Harrit, en hij is tevreden met het resultaat, ook met de draaien links en rechtsom die Mango op mijn aanwijzing maakt. Hij is niet eens stijf terwijl hij toch 9 weken op stal gestaan heeft. We staan gespannen over het echo apparaat gebogen en terwijl Harrit met het apparaatje over Mango’s been beweegt zie ik alleen maar witte strepen. Wit, dat is toch goed? Vorige keer was alles zwart. “Dit is het beeld waar ik op hoopte” zegt Harrit. Hij laat ons zien waar de pees ophoud en waar het nieuwe bindweefsel is aangemaakt. Het klopt met het beeld van het been zoals wij het al zagen. Mango heeft voldoende weefsel aangemaakt om wat meer te kunnen gaan bewegen en om hoop te hebben op een toekomst als pensionado in de wei. Nu nog kijken of we het pijnvrij kunnen krijgen. Maar, mag ik hem vervoeren? Het was een klein stukje toch? Zegt Harrit. Neen, het is echt wel anderhalf uur….

Vervoeren is mogelijk, in een vrachtwagen met een ervaren chauffeur. Ik ben heel erg blij en opgelucht! Mango mag mee naar het zuiden! Renata is ook heel erg opgelucht maar ook verdrietig, ze gaat afscheid nemen van haar lieve paard waar ze al ruim 10 jaar zoveel mee beleefd heeft. Ik weet uit ervaring dat de afstand Deurne-Baarn in werkelijkheid veel minder groot is dan op papier en denk niet over een afscheid, alleen over iets meer afstand. Maar voor Renata ligt dat natuurlijk heel anders. Even op de fiets naar haar Mangootje is er niet meer bij. Gaan we te snel? Hebben de mensen om me heen meer tijd nodig? Ik laat het even los en ga met het blijde nieuws op zak naar Josje, die een weekje aan zee vertoeft.

Na een heerlijke duik in zee zitten Josje en ik op de veranda van het strandhuisje. De lucht is diep blauw, het helmgras en de blauwe duindistel steken er vrolijk tegen af. Ik had eigenlijk even willen genieten van het goede nieuws maar merk dat het al weer plaatsmaakt voor het volgende spannende wat er staat te gebeuren, het vervoeren van Mango naar het zuiden. Ik kan Yvette bellen na vijf uur had ze me geappt en doe dat ook. We kunnen op donderdag of dinsdag komen, andere dagen werkt ze en is ze overdag niet thuis. Ik wil wel heel graag dat zij er zelf is. Zij kent Mango vanaf het begin dat hij bij mij woont, zij was toen zelf nog een tiener en wil hem graag persoonlijk ontvangen. Ik bel meteen de vervoerder waar ik vorige week al contact mee had. Hij kan morgen. Zullen we dat dan maar afspreken? Ja.  Ja dus. Morgen al. Hoe vertel ik dat Renata? In elk geval persoonlijk! Dus ik bel haar. Ze had er al rekening mee gehouden. Het is sowieso moeilijk, of het nou gisteren was, morgen of volgende week. Als wij morgen verhuizen heb ik nog ruim de tijd Mango te begeleiden op zijn nieuwe adres voordat ik weer ga werken. Ik bel de boerin ook even, zij neemt niet op. Maar Jette is er morgenochtend en kan voor het paspoort zorgen. Alles is geregeld!

 Ik haal Max op uit zijn studio en we rijden naar huis.

Renate appte mij vanmorgen, ze heeft zijn knie behandeld, op afstand, want hij gaf aan daar pijn te hebben. Ik kijk of ik daar iets kan voelen. Bij zijn linker knie is alles rustig maar bij zijn rechter knie voel ik energie tussen mijn handen stromen en gaan mijn vingers tintelen.

Ik help het werk van Renate nog een handje mee door wat weg mag af te laten vloeien en er nieuwe schone energie doorheen te laten gaan. Ik vertrouw erop dat het klopt wat Mango aangeeft. Hij staan ondertussen rustig van zijn kuil te knabbelen en reageert niet op de vliegen die landen op zijn been. Juist als het rustig wordt tussen mijn handen zucht Mango diep. Het is dus klaar! Ik smeer zijn knie in met Traumeel ter ondersteuning van dit proces nadat Renata zijn been gekoeld heeft. Ik blijf 2,5 uur op stal, zoveel is er te doen ook als je niet rijdt of met Mango speelt.

Vrolijke begroeting!

Ja, Mango is dol op wortels en vooral ook de aandacht die daar bij hoort. Maar loof liever niet, daar zitten afvalstoffen in en bovendien bederft dat snel en dat zie je niet. Maar worteltjes en al die liefdevolle aandacht, ja graag! Ze vertelt me dat Mango gisteren avond enorm aan het flemen was. Dit kan verontrustend zijn dus is zij even gaan kijken. Het rook wat vreemd in de stal, zou dat het kunnen zijn? Hm, ja, ik houd het op de vliegenspray die ik zelf gemaakt heb van neem olie, ik had juist een half uur eerder de stalmuren ermee ingespoten. Toch in de gaten houden. Ik ga gauw weer naar huis, er is nog heel veel werk te verrichten voordat Max en ik kunnen verhuizen naar Deurne morgen…

Boeketje: smalle weegbree, paardenbloem, kamille,
rode klaver en wilgentakjes

De veearts bevestigt ons vermoeden postief het zou inderdaad zo kunnen zijn dat de verdikking betekent dat er weefsel, littekenweefsel, wordt aangemaakt, dat is althans wel de bedoeling! Ook mogen we doorgaan met de metacam in de verminderde vorm die we nu geven. Fijn idee dat Mango geen pijn heeft! Morgen ligt er een nieuwe fles in de kast bij een boer in de buurt, een speciaal afhaalkastje van de veearts die zelf ver weg woont.

Peesblessure week 6

Dinsdag 

De afgelopen week heb ik Mango’s wel en wee kunnen volgen via de app die de stagenootjes die voor hem zorgen voor mij bijhouden. Wat ontzettend fijn dat ze zo goed voor hem zorgen! Door mijn kleine operatie mocht ik vijf dagen niet naar stal en ik zag Mango vandaag dus na een eeuwigheid weer. Met een grote hoed als bescherming tegen zijn zwiepende staart ga ik hem begroeten. Hij hinnikt vrolijk naar me en steekt zijn grijs-rose neus over de staldeur, de ongewilde vermomming negerend. Hij vraagt me overduidelijk om een appel. Dat is natuurlijk heerlijk koel! Ik krijg niet de indruk dat hij last van de warmte heeft als ik hem zo bekijk, maar ja daar is hij ook Arabier voor natuurlijk! Ik neem hem even mee zijn stal uit om hem wat verkoeling te geven door zijn benen af te spuiten met koud water maar het water dat uit de tuinslang op de poetsplaats komt is warm, warmer dan het water uit mijn eigen douche. Nou ja, het is goedbedoeld zullen we maar zeggen. Ik ben niet zo’n fan van afspuiten als het zo heel warm is, Mango is van nature goed bestand tegen de warmte en heeft mijn mensen-iedeëen niet nodig. Mango is pittig zeg! Hij heeft moeite met stilstaan en wil het liefst een stuk lopen, zijn eigen plan trekken. Dat lijkt goed nieuws maar  omdat ik nog niet zo sterk ben op dit moment en voorzichtig moet zijn met de operatiewondjes zet ik hem toch maar terug in zijn stal. Ik haal de mestballen weg en verdeel het schone stro. Natuurlijk krijgt hij nog een wortel en wat brokjes. Morgen eens kijken of ik wat meer kan doen! Wat me opvalt is dat zijn been wat dikker is boven de plaats waar de ‘afgezakte kous’ zat.  Doordat ik hem vijf dagen niet gezien heb valt me dit extra op. Het zou zomaar goed nieuws kunnen zijn, het zou kunnen betekenen dat er iets aan het gebeuren is.  Ik hoop het zo! 

Renata is ook op stal, ze zorgt voor Imperial vandaag. In afwachting van Bernadette ga ik naar het pad tussen de koeienweides om gras te snijden voor Mango. Daar zie ik de fotograaf aankomen en ik loop  terug naar stal om haar de weg te wijzen met de groene emmer onder mijn arm. Ik heb maar nauwelijks tijd gehad om gras te snijden en het is natuurlijk veel te weinig naar Mango’s zin. Vier dames om hem heen en niemand die voor eten zorgt? Het plukje kuil op de grond is een aanfluiting, laat hij ons zien door het te negeren en hij neemt het heft in eigen hand.

Terwijl Bernadette zijn been behandelt, de fotograaf plaatjes schiet en Renata en ik er samen voor zorgen dat Mango stil staat krijgt hij het in een flits van een moment voor elkaar om het oranje deksel van een ton te draaien en de ton van de grond te tillen.

Renata probeert het nog tegen te houden maar Mango is ontzettend snel als hij zijn zinnen ergens op gezet heeft! We moeten er allemaal vreselijk om lachen. Ik moet mijn hand in zijn mond steken om te zorgen dat hij de ton los laat. “Los! Los Mango!” Ondertussen schiet de fotograaf grinnikend haar plaatjes. We zijn erg benieuwd hoe het item in de krant gaat komen!

Week 4 peesblessure

Maandag 

Mango was heel rustig vanmorgen. Weinig interactie tijdens het schoonmaken van de stal en ook met de verzorging bleef hij heel rustig staan. Hmmmm…. dan gaat er bij mij meteen een belletje rinkelen, temeer ook omdat Renate dit weekend ook al iets van pijn benoemde. Bernadette kwam vanmiddag voor de laserbehandeling. Wat ontzettend fijn dat zij veearts is! Ik heb meteen een consult gevraagd en haar de situatie voorgelegd. Ze bevoelde Mango’s gezonde voorbeen en vond dat deze veel meer gespannen was dan vorige week. “Hoe lang is hij van de Metacam af?” Sinds vrijdagochtend en hij heeft nu twee nachten niet in zijn stal liggen slapen. Dat betekent dat hij niet durft te gaan liggen omdat hij bang is niet overeind te komen. Wat een ongemak! De afweging was snel gemaakt. De foto’s hebben vrijdag laten zien dat er geen verslechtering had plaatsgevonden, dus het gevaar dat hij door geen pijn te hebben iets overbelast is vrij klein. Bernadette had in haar veearts wagen een grote fles Metacam liggen. Daar heb ik Mango meteen een shotje van gegeven! Toen Renata later op de middag langs kwam viel het haar op hoe vrolijk Mango uit zijn ogen keek.  Bestaat er niet ook zo’n soort pijnstilling voor mensen?

…. 3 minuten later is de hele emmer leeg! Maar die verraste blik van Mango is al het werk meer dan waard!

Vrijdag

Mango’s arts, Harrit, komt vandaag. Ik wacht op hem in de auto nadat ik Mango verzorgd heb. Ik zit zenuwachtig voor me uit te staren als de telefoon gaat. “Ik ben er met 20 minuten“ zegt Mango’s dokter. Op de Unicorn-app (ja, ik ben lid van een heuse ponyclub!) doe ik de mededeling dat de arts in aantocht is en niet veel later staan mijn ponyclubvriendinnen, Vera en Renata, naast me bij de picknick tafel.

Harrit is in eerste instantie positief verrast door de manier waarop Mango loopt en zijn been belast. Hij bevoelt de pees aandachtig. Mango laat zien dat er nog maar op één plek een pijnlijke reactie is, waar twee weken geleden de veearts nog helemaal niets mocht aanraken. Daarbij oogt Mango vrolijk en zeker niet ongemakkelijk.

De echo laat helaas nog geen enkele verbetering zien. Hoewel dit te verwachten was na zo’n korte tijd hoopten we toch een beetje op een wonder. Die hebben we namelijk al eerder mee mogen maken met Mango! Wonder op wonder in de periode van zijn buikoperatie in 2014. Omdat de zwelling is verdwenen kunnen we nu beter zien wat er precies aan de hand is. Een lege huls zonder peesweefsel, dat is toch wel een heel eng gezicht. Harrit beweegt met de cursor van boven naar beneden en laat ons zien waar de huls leeg is en vanaf waar het weefsel weer intact is. Het ziet eruit als een afgezakte kous. Ik vraag of die nog verder naar beneden kan zakken? Nee, dat gebeurt niet, wat betekent dat stalrust en de tijd nemen om weefsel te laten groeien een gerede kans geeft op herstel en een toekomst voor Mango met vervroegd pensioen in de wei.

Het stampen naar de vliegen heeft geen extra schade aangericht. Ook zijn ontsnapping naar de mesthoop gisteren gelukkig niet. Mango vervoeren (laden, rijden, uitladen) brengt daarentegen grote risico’s met zich mee. Eén misstap en de kans dat de andere pezen die nu extra onder druk staan, door het ontbreken van de oppervlakkige buiger, ook beschadigen is groot en zou echt het einde betekenen. Nu kan Mango nog pijnvrij op vier benen staan en daar mogen we heel blij mee zijn!

Boxrust, en wat kan ik ondertussen verder nog doen voor Mango? We overleggen met de veearts. PRP en stamceltherapie hebben geen nut als er geen weefsel is. Dit had Harrit me aan de telefoon al verteld en is ook heel logisch. De laser therapie is wel heel nuttig omdat dit de doorbloeding stimuleert en ook nog eens ontsteking remmend is. Koelen is altijd goed voor de doorbloeding. Renate’s behandelingen op afstand zijn fijn omdat dit Mango’s energetisch gestel in balans houdt. Zij kan ook goed invoelen hoe het met zijn gemoed is en wat hij verder van mij nodig heeft of juist niet. Dit brengt me bij het volgende: ook zonder speciale gave is het nuttig om positieve berichtjes naar Mango te sturen. Hij pikt ze wel op! Verder denk ik een massage toe te voegen, door een expert, met als doel zijn spieren soepel te houden.

De veearts antwoordt op mijn vraag of Mango al in een klein paddockje kan staan ook positief mits ik zeker weet dat hij geen rare bewegingen gaat maken. Tja… dat kan ik absoluut niet garanderen natuurlijk. De boerin doet later ook een goede duit in het zakje: “voor wie moet Mango in een paddockje, voor hemzelf of voor jou? Je schept verwachtingen als hij ‘s morgens mag grazen in een paddockje, hij zal dan opgewonden raken als de andere paarden naar buiten gaan terwijl hij nu berust in zijn stalrust.” Ook als ik zelf nadenk kom ik tot deze conclusie. Mango is gewend om los naast me te lopen. Dat is in de loop van onze 15 jaar samen zo gegroeid, met een beetje training natuurlijk. Als we goed in balans zijn samen loopt hij perfect naast me maar zodra mijn gedachten elders zijn is hij foetsie. Dan vind ik hem terug in een weiland of snoepend aan het kuil bij de koeien. Aan een touwtje met me meelopen zou een oplossing kunnen zijn, zolang Mango de situatie niet wil wijzigen in zijn voordeel. Wat doe je tegen 550 kg als dat zeer beslist de andere kant op wil? Nee hoor, dit is een veel te groot risico. We laten hem aldus vier weken in de stal op rust, met rust.

“Ik ben eigenlijk wel opgelucht” zegt Renata en ik deel haar mening. Dit heeft Mango me gisteren dus willen vertellen toen ik met mijn ‘beelden’ over verhuizen naar Deurne kwam en hij zijn zo typerende eigenwijze gedrag ging vertonen.

Vanavond ging ik nog even zijn been koelen. Ik nam me voor om Mango de beelden van de verschillende stallen door te geven maar kwam er niet aan toe. Ik had mijn handen vol aan hem. Mango was een totaal ander paard dan de afgelopen twee weken. Hij was eigenlijk weer helemaal zichzelf. Hij wist te ontsnappen uit de stal waar ik bij stond en liep vrolijk naar de mesthoop en snoof alle geuren van zijn stalgenoten op. Hij ging tegen me aan staan en duwde met zijn neus tegen mijn rug zodat ik bijna omviel, hij bleef knabbelen aan mijn jaszak opzoek naar snoepjes. Allemaal heel ‘fout’ gedrag maar zó leuk om hem weer zijn stoute normaal te zien zijn! Als dit zijn antwoord op mijn vraag is, dan wil hij wel wat bedrijvigheid lijkt me.

Maandag

Toen ik vanmorgen op stal kwam was Mango heel relaxed en zat duidelijk goed in zijn vel.

Stalletje schoongemaakt, been gekoeld en in de weer met vliegenspray. Er is niet tegenaan te spuiten! Ik maak me hier echt zorgen om, Mango stampt met zijn voorbenen op de grond om de vliegen die op zijn benen zitten te verjagen. Dat kan nooit goed zijn! Bij thuiskomst ben ik gaan googelen naar alternatieve mogelijkheden om Mango veilig te vervoeren. In deze zoektocht stuitte ik onverwacht op een revalidatie stal in Brabant. Aan die mogelijkheid had ik nog niet gedacht. De revalidatiestal heeft alles te bieden wat Mango op dit moment nodig heeft. Ik wilde daar meer over weten en stuurde een berichtje via hun website.

Vanmiddag kreeg ik meteen een telefoontje van de eigenaar. Ik kon alle vragen stellen die ik wilde stellen, hij nam de tijd en gaf me uitgebreid antwoord terwijl ik niet eens een klant van hem ben. De stal, locatie en alles wat hij te bieden heeft wijkt in feite nauwelijks af van de stal van Johan en Yvette waar we Mango zonder deze onfortuinlijke gebeurtenis donderdag naartoe verhuisd zouden hebben. Behalve dan dat in revalidatie er meerder paarden op stal staan, wat voor Mango heel vertrouwd en gezellig is. Het advies van de man was om samen met de veearts een afweging te maken welk scenario het minst slecht is voor Mango’s herstel: Mango in een stal vol vliegen laten stampen of anderhalf uur op de trailer zetten?

Ik zit er nu op de bank over te peinzen en google nog wat verder als de telefoon gaat.Het is mijn veearts, Harrit, die even informeert hoe het gaat. “komt het uit?” vraagt hij, uh, ja natuurlijk! Ook hij neemt de tijd (Oh! dank voor al die lieve mensen!) en is het met de man van de revalidatiestal eens. Stampen tegen vliegen is funest, hoe dan ook en op de huidige locatie niet te vermijden. Hij stelt voor om Mango vrijdag te bezoeken en nog een echo te maken. Aan de hand hiervan gaan we een nieuw plan bedenken. PRP is misschien toch een optie, zegt hij. Stamcel therapie op dit moment niet, omdat er niet voldoende gezond weefsel is om de cellen in te laten groeien. Het principe van de stamcel therapie is namelijk dat de cel zich aanpast aan de omgeving en er dus gezond peesweefsel wordt aangemaakt. Maar als dat er niet is, weet zo’n cel niet wat ie moet doen. Hoewel ik dat zelf ook al had uitgedokterd (ah, dáár komt dat woord dus vandaan!) voelt het toch een beetje als een teleurstelling. Heel even maar, want mijn hart is gevuld met hoop door alle gesprekken van vandaag.

Pees blessure week 3

Zondag

Dit weekend was ik in Deurne voor een drietal optredens. Vrijdag zong ik voor het afscheid van onze pastoor Paul Jansen die naar Den Bosch vertrekt en zaterdag zong ik met leden van de Koninklijke Harmonie van Deurne, Martien Maas en Sander Teepen op de bruiloft van de jongste telg van fam. van Doorne, gevolgd door een groots spektakel ‘s avonds op de Markt van Deurne met de KHD en zang collega Joost Manders. Het was extra spannend door de situatie met Mango. Het lukt me wonderwel heel goed om mijn zinnen te verzetten en ontspannen te zingen, en van alles intens te genieten. Blij en dankbaar dat alles zo goed gegaan is kwam ik vanmiddag op stal aan. Mango hoorde mijn auto al en tijdens het uitstappen hoor ik zijn gehinnik vanuit zijn stal. Dat ging door merg en been. Hoe is het toch mogelijk dat ik van heel blij ineens naar diep verdrietig kan gaan alleen door zijn gehinnik? Hij stond helemaal alleen op stal, alle paarden waren op de wei en alle stalgenoten waren al lang weer naar huis. Alleen Mango en duizenden vliegen stonden binnen. Vriendin Renate belde of ze langs kon komen. Ja graag! Ik heb Mango’s been gekoeld, hem maar weer eens ingesmeerd met antivliegenspul en hem ondertussen aan de rand van de poetsplaats wat gras laten eten in afwachting van Renate.

Pees blessure

vrijdag

Toen ik vanmorgen op stal kwam hinnikte Mango weer naar me zoals altijd. Vaak kan ik aan zijn manier van hinniken al horen/voelen hoe het met hem gaat. Een beetje gelaten vandaag. Kalm, wat goed is, maar ook minder vrolijk dan gisteren. Ik heb hem gemasseerd en geborsteld. Het is heel belangrijk om contact te blijven maken zodat hij niet naar binnen gaat keren. Vanmorgen kon ik voor het eerst het andere voor voetje schoonmaken, hij gaf het me zelf. Heel snel om het geblesseerde been niet te belasten. Ik laat de verzorging nu over aan Renata en Vera, omdat ik in Deurne maar liefst drie optredens ga doen. Zondag middag ben ik er weer. Afscheid nemen was moeilijk, die steen op mijn maag weegt vandaag heel zwaar.

Woensdag

De veearts is in overleg met de kliniek over stamcel therapie en of dit in ons geval zou kunnen helpen. Hij geeft groen licht voor het laseren en ik maak meteen een afspraak met de osteopaat bij mij in de buurt.

Vanaf dat moment heb ik niet geslapen en draag ik een steen op mijn maag. Dinsdag ochtend kwam de arts terug om een echo van het been te maken. De veearts bevestigde mijn vermoeden, op de foto was duidelijk een afgescheurde pees te zien. Ik heb dit twee keer eerder gezien bij paarden in mijn omgeving en beide keren was het einde verhaal. Terwijl ik me omdraaide naar Mango hoorde ik de veearts zeggen “dit is ernstig en gaat heel lang duren” lang duren…. dus er is hoop?

Ja, dat is er, zei hij. Er is een kans dat het paard in de peeshuls zelf weefsel aanmaakt dat in de plaats komt van de pees. Dit weefsel is stijver dan de pees en Mango zal nooit meer zo mooi kunnen draven als vroeger, rijden kan in elk geval nooit meer, maar een rustige oude dag op het land ligt als het goed is binnen de mogelijkheden. Het worden 8 zeer spannende weken, met massages, koelen en pijnstillers. Mango moet het binnen in zijn stal naar zijn zin hebben en daar in berusten terwijl al zijn weidemaatjes voorbij stormen de zomerwei in. Na 8 weken zal de veearts opnieuw foto’s maken en dan zien we of er voldoende weefsel is aangemaakt. Mango blijft uiteraard deze periode op zijn oude vertrouwde stal in Baarn. Met ons meeverhuizen naar Brabant is voorlopig nog niet in zicht.

Het hartchakra

De lucht is blauw! Zo blauw! Bloesems van bomen in het bos tekenen kleurrijk af tegen de blauwe lucht, ik kan niet stoppen met ernaar te kijken. Het doet me goed, het voelt alsof ik word ondergedompeld in helder vlekkeloos blauw. Blijkbaar heb ik dat nodig. Mango is naast me komen staan. Zijn witte vacht, de door de jaren heen steeds witter geworden manen en de spierwitte pluimpjes op zijn oren steken scherp af tegen de blauwe lucht en verblinden me bijna. Ik sta samen met mijn paard in een lege paddock. Mijn voeten in het rulle zand. Ik snuif de geuren van het bos in me op. Ik hoor de geluiden van de vogels en af en toe paardenvoetjes op de stoep wanneer een paard door een stalgenoot naar de wei gebracht wordt. Verder is het stil. De kleur blauw staat voor rust en veiligheid en nodigt uit tot creativiteit. De  kleur wit staat voor puurheid en geeft ruimte. Ik laat me vullen met de combinatie van deze twee kleuren. De gedachten die mij sinds een paar dagen hebben gegijzeld komen naar voren in het heldere licht. Zullen we ooit nog met koor en orkest optreden voor een volle zaal? Zal het goed blijven gaan met mijn ouders? In mijn lichaam trilt een stukje van de collectieve onrust en angst mee, dit brengt me uit balans. De onderwerpen in het nieuws, uitlatingen tegen onze ouderen gericht en tegen onze cultuur, maken me verdrietig en onzeker over de wereld waarin we leven. Mango heeft zijn hoofd laten zakken en duwt zijn fluweelzachte neus lichtjes op mijn borstkas. Zijn oortjes zijn ter hoogte van mijn gezicht en ik druk mijn neus in het zachte spierwitte plekje achter zijn oor. Mango doet zijn werk. Zijn magie. Mijn voeten staan stevig in het zand en ik voel me langzaam weer aarden in mijn eigen lijf, mijn eigen wereld. De nare gedachten en het onbestemde gevoel van onzekerheid glijden beetje bij beetje van me af. Als vanzelf gaat mijn aandacht naar de plaats in mijn lichaam waar Mango zijn neus op heeft gelegd en nu zijn adem in blaast. Het gebied waar hart en longen huizen (het hartchakra gebied). Dit zegt iets over in verbinding zijn met jezelf en acceptatie van anderen, bedenk ik me. Het sociale aspect huist hier en ook hoe het gesteld is met het afweersysteem. Het is niet moeilijk om een koppeling te maken naar het coronavirus. Angst slaat immers op de borst. Daar kan het virus ook zo hardnekkig zijn slag slaan. Daarbij heeft het coronavirus een enorm impact op ons sociale leven. Verdrietig zijn is een demon van het vierde chakra. Mango geeft aan dat hij me wil helpen hierin te helen. Met een engelengeduld staat hij met zijn neus op mijn borst heel stil te wachten tot bij mij het kwartje valt. Maar hoe dan Mango? Ik adem er naartoe. Blauw en wit licht vullen mijn lichaam en maken ruimte. De nare gedachten vallen bij elke uitademing van me af en maken plaats voor helderheid. De wereld om me heen wijkt en alleen dit moment, dit samenzijn met Mango, is het enige dat telt. Dit is Hier en Nu. In contact met het paard op zielsniveau kan ik nu ook contact maken met mezelf, invoelen en bewust worden. Bij elke inademing voel ik rust en evenwicht toenemen. Zo staan we een tijdje totdat de woorden empathie en zelfcompassie in me opkomen. Dit heb ik nodig om me staande te houden in deze crisis. Blijkbaar waren dit de kwartjes waar Mango op wachtte. Energetisch werkt het zo, dat wanneer ik het juiste antwoord geef er letterlijk iets op zijn plek valt. Mango voelt dit en laat dit weten door overtollige spanning, die ik heb losgelaten, af te vloeien door te geeuwen. Daarna likt Mango zijn lippen en richt zich op. Zijn aandacht is bij de zwaluwen die over de paddock af en aan vliegen. Ze zijn hun nestjes aan het bouwen in de nok van de stal. Ook het bezoek van deze vogeltjes is heel toepasselijk! Wanneer een zwaluw in je omgeving komt, heeft hij je iets te vertellen over de bescherming van de huiselijke omgeving en nodigt je uit dingen in een ruimer perspectief te zien. Dat Mango zijn aandacht naar buiten richt is voor mij het teken dat de therapie is afgerond. Ik laat hem nog even spelen en rennen in de paddock voordat ik hem naar het winterweitje breng.Daar vul ik de waterbak en geniet ik van de koeien in de wei. De stilte en rust van de stal.

quarantaine

 Ook in ons sprookjesbos zijn de voorzorgsmaatregelen al getroffen om het corona virus zoveel mogelijk buiten te houden. Bezoekers zijn niet welkom. De pension klanten wordt verzocht om alleen voor de noodzakelijke training en verzorging van het paard te komen en niet om elkaar te ontmoeten. Dit betekent ook dat Rossignol-pk stil ligt. Maar Mango coacht zo graag! Dus was ik vandaag zelf aan de beurt. Hij bleef heel rustig bij me staan met zijn ogen gesloten. Dat zegt me dat ik bij mezelf naar binnen mag gaan, gaan voelen wat daar leeft, wat heeft mijn lijf mij te vertellen? Ik heb een enorme rust ervaren op dat moment. Toen ik dacht dat het klaar was en weg wilde lopen kwam hij niet met me mee maar keek me aan. Ik ben terug gegaan en voelde dat ik op de grond mocht gaan zitten. Toen ik dat deed ging Mango over mij heen gebogen staan en hield de omgeving in de gaten zodat ik rustig kon zitten met mijn ogen dicht. Ik voelde me beschermd. Dit was zijn boodschap aan mij. Natuurlijk heb ik wel even stiekum een foto gemaakt van dit bijzondere liefdevolle intense moment met mijn paard!

Maan

Als ik op stal ben waan ik me vaak in een andere wereld.

Op de boerderij, aan de rand van de bossen van Lage Vuursche, heerst in het vallen van de avond een bijna sprookjesachtige sfeer. Je hoort alleen de geluiden van de koeien en paarden in hun stal en de winterroep van een meesje.

Vanavond heerste er een serene stilte, een perfecte omlijsting van de maan die aan helderheid won in een strak blauwe lucht die steeds dieper en donkerder blauw kleurde.

Het was het moment van het vallen van de avond waarin de contouren zo strak zijn dat er geen gissen mogelijk is.

Dit bracht mijn zintuigen op scherp. Niet alleen bij mij. Mango die bij me in de paddock stond leek twee keer zo groot dan hij werkelijk is. Zijn hals licht gebogen en zijn ogen en neusgaten wijd open. Met zijn staart in de lucht danste hij om me heen alsof de stilte die ik als sereen ervoer voor hem de stilte voor de storm was. ‘Zo stil, daar moet iets aan de hand zijn!’ leek hij te zeggen.

Uiteindelijk kwam hij naast me staan. Hijgend en briesend. Hij had het naar zijn zin, hij kon zijn energie even kwijt en vond dat heerlijk. Toen ook voor hem de stilte vertrouwd was en hij rust erin vond keken we samen naar de maan.

We stonden daar in het zand, naast elkaar, diep stil te zijn.

Opstappen

De grondwerkoefeningen lukken steeds vaker prima zonder halster/touw en aanwijsstokje. Het ultieme ad liberty in harmonie! Daar word ik zo vrolijk van, het is echt kicken! Vooral ook omdat ik zie dat Mango het ook graag doet. Hij laat zien dat hij het fijn vindt om een opdracht te snappen en tot tevredenheid uit te voeren.
Ik heb deze oefening eerst gedaan met halster en touw en een aanwijsstokje, zodat ik Mango naar me toe kon halen en zijn benen kon laten bewegen totdat hij naast me stond bij het hek en ik vanaf het hek kon opstappen. Ik beloon hem met een paardensnoepje zodra ik op zijn rug zit.
Het paard naar het stokje toe laten bewegen heb ik geleerd van Jean-François Pignon en de grondwerk beginselen komen van Pat Parelli, maar de meeste aanwijzingen komen van Mango zelf